پنج‌شنبه 17 ربیع‌الثانی 1447
۱۶ مهر ۱۴۰۴
9 اکتبر 2025

(۱۳۴) حکم برتری بین ملائکه و صالحان

(۱۳۴) سوال: آیا دلیلی برای برتری ملائکه بر فرزندان شایسته و درست‌کار بشر وجود دارد؟

جواب:

در این مسأله که همان مفاضله و بیان برتری بین ملائکه و صالحان و شایستگان بشر است بین علماء اختلاف ‌نظر وجود دارد که هر یک از آنان با استناد به نصوص، نظر خود را ارائه داده‌اند؛ ولی قول راجح و برگزیده این‌ است که: به اعتبار سرانجام: سرانجامِ انسان‌های درست‌کار، بهتر از ملائکه است؛ زیرا الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ به آن‌ها پاداشی می‌دهد که تا جایی که می‌دانیم برای ملائکه حاصل نمی‌شود بلکه ملائکه به جایگاه انسان‌های درست‌کار که همان بهشت است، از هر دروازه‌ای وارد می‌شوند و به آن‌ها چنین تبریک می‌گویند: سلام بر شما به‌ خاطر صبرتان؛ چه خوب است عاقبت آن سرای جاویدان!

اما به اعتبار آغاز: آغاز کار ملائکه برتر است چون از نور آفریده شده‌اند و بر طاعت الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ و قدرت بر آن سرشته شده‌اند. الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ در مورد ملائکه‌ی جهنم می‌فرماید: «عَلَيْهَا مَلَائِكَةٌ غِلَاظٌ شِدَادٌ لَّا يَعْصُونَ اللَّهَ مَا أَمَرَهُمْ وَيَفْعَلُونَ مَا يُؤْمَرُونَ» [تحریم: ۶] : « فرشتگان خشن و سخت‌گیری بر آن هستند که هرگز الله را در آنچه به آنان فرمان داده، نافرمانی نمی‌کنند و هر چه فرمان ‌یابند، انجام می‌دهند» و می‌فرماید: «وَمَنْ عِندَهُ لَا يَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِهِ وَلَا يَسْتَحْسِرُونَ يُسَبِّحُونَ اللَّيْلَ وَالنَّهَارَ لَا يَفْتُرُونَ» [انبیاء: ۱۹-۲۰] : «آنان که نزد او هستند، از عبادتش سرکشی نمی‌کنند و خسته نمی‌شوند؛ شب و روز تسبیح می‌گویند و سستی نمی‌ورزند» این قول صحیح در این مسأله است. تفکّر عمیق در این مسأله و بررسی برتری بین ملائکه و انسان‌های درست‌کار، از مسائل اضافی علم است که انسان ناچار به فهم و علم به آن نیست؛ والله المستعان.

***


این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

 يقول السائل: هل هناك أدلة تدل على أفضلية الملائكة على الصالحين من بني البشر؟

فأجاب -رحمه الله تعالى-: هذه المسألة -وهي: المفاضلة بين الملائكة وبين الصالحين من البشر – محل خلاف بين أهل العلم، وكُلُّ منهم أدلى بدَلْوِهِ فيما يحتج به من النصوص، ولكن القول الراجح أن يقال: إن الصالحين من البشر أفضل من الملائكة باعتبار النهاية، فإن الله – سبحانه وتعالى- يؤدي لهم من الثواب ما لا يحصل مثله للملائكة فيها نعلم بل إن الملائكة في مقرهم

– أي: في مقر الصالحين، وهو الجنة – يدخلون عليهم من كل باب يهنئونهم سلام عليكم بما صبرتم فنعم عقبى الدار.

أما باعتبار البداية فإن الملائكة أفضل، لأنهم خلقوا من نور، وجبلوا على طاعة الله -عز وجل- والقوة عليها، كما قال الله تعالى- في الملائكة ملائكة النار: ﴿عَلَيْهَا مَلَيْكَهُ غِلَاظٌ شِدَادٌ لَا يَعْصُونَ اللَّهَ مَا أَمَرَهُمْ وَيَفْعَلُونَ مَا يُؤْمَرُونَ﴾ [التحريم: ٦] وقال -عز وجل-: ﴿وَمَنْ عِندَهُ لَا يَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِهِ، وَلَا يَسْتَحْسِرُونَ يُسَبِّحُونَ الَّيْلَ وَالنَّهَارَ لَا يَفْتُرُونَ﴾ [الأنبياء: ١٩-٢٠] هذا هو القول الفصل في هذه المسألة.

وأخيرا: إن الخوض فيها، وطلب المفاضلة بين صالح البشر والملائكة، من فضول العلم الذي لا يضطر الإنسان إلى فهمه والعلم به والله المستعان.

مطالب مرتبط:

(۱۳۳) حکم قراردادن بخور برای ملائکه

اینان افرادی هستند که از نظر عقلی سفیه و نادان هستند و از نظر عمل و کردار در گمراهی به سر می‌برند...

ادامه مطلب …

(۱۳۱) کیفیت خلقت ملائکه

ملائکه مخلوقات غیبی هستند که الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ آن‌ها را از نور خلق نموده است. آن‌ها را به اوامر و عباداتی که می‌خواست، مکلّف فرمود و از میان آن‌ها رسولانی را برگزید....

ادامه مطلب …

(۱۳۲) حکمت از خلقت کرام کاتبین

حکمتش این است که الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ به همه چیز نظم بخشیده، تقدیر نموده و با اِحکام و اتقان قرار داده است تا جایی که بر اقوال و افعال فرزندان آدم، فرشتگانی قرار داده که آنچه انجام می‌دهند را بنویسند...

ادامه مطلب …

(۱۳۰) اهمیت ایمان به ملائکه

ایمان به ملائکه دارای اهمیت فراوانی است زیرا ایمان به آن‌ها یکی از ارکان شش‌گانه‌ی ایمان است؛ همان طور که جبرئیل عَلَيْهِ‌السَّلَام به پیامبرﷺ فرموده؛ باید ایمان داشته باشیم که مخلوقات غیبی هستند که از نور آفریده شده‌اند، الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ از میان آنان فرستادگان و بندگانی قرار داده است، دارای قدرت عظیمی هستند، به ‌خصوص جبرئیل عَلَيْهِ‌السَّلَام که الله او را به صاحب قدرت وصف نموده است...

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه