(۱۳۲) حکمت از خلقت کرام کاتبین

(۱۳۲) سوال: الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ کرام کاتبین را برای ما خلقت نموده که هر آن چه می‌گوییم و انجام می‌دهیم را می‌نویسند. سؤال این است که حکمت از خلقت آنان چیست؟ نظر به این که الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ به همه چیز آگاه است و نهان و آشکار ما را می‌داند.

جواب:

جواب ما به این سؤال چنین است که می‌‌گوییم:

ما حکمت این قبیل مسائل را گاهی درک می‌کنیم و گاهی درک نمی‌کنیم زیرا چیزهای بسیاری وجود دارد که حکمت از آن را نمی‌دانیم همان طور که الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ می‌فرماید: {وَیَسۡـَٔلُونَكَ عَنِ ٱلرُّوحِۖ قُلِ ٱلرُّوحُ مِنۡ أَمۡرِ رَبِّی وَمَاۤ أُوتِیتُم مِّنَ ٱلۡعِلۡمِ إِلَّا قَلِیلࣰا}[الإسراء : ٨٥] : (از تو درباره‌ی روح سؤال می‌کنند، بگو: «روح از فرمان پروردگار من است و جز اندکی از دانش به شما داده نشده است») اگر کسی بپرسد: حکمت از خلقت شتر به این صورت چیست؟ حکمت از خلقت الاغ به این صورت چیست؟ حکمت از خلقت انسان به این صورت چیست؟ اگر چنین سؤال‌‌هایی از ما پرسیده شود اطلاعی از آن نداریم. همچنین اگر از ما بپرسند حکمت از تشریع نماز ظهر، نماز عصر و نماز عشا در چهار رکعت چیست؟ نمی‌توانیم حکمت این قبیل از مسائل را دریابیم زیرا ممکن است شخصی بپرسد چرا هشت یا شش رکعت، تشریع نشده است؟ لذا دانستیم که حکمت بسیاری از امور تکوینی و امور شرعی از ما پنهان است که بنابراین می‌گوییم: اگر پس از جست و جوی حکمت از بعضی اشیای مخلوق و بعضی امور مشروع، الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ بر ما منت نهاد و بدان دست پیدا کردیم به فضیلت، خیر و علم افزونی دست یافته‌ایم اما اگر بدان دست نیافتیم چیزی را از دست نداده‌ایم.

به جواب سؤال که چنین بود باز می‌گردیم: حکمت از این که الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ کرام کاتبین را مسئول ما قرار داده که آن چه انجام می‌دهیم را می‌دانند چیست؟ حکمتش این است که الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ به همه چیز نظم بخشیده، تقدیر نموده و با اِحکام و اتقان قرار داده است تا جایی که بر اقوال و افعال فرزندان آدم، فرشتگانی قرار داده که آنچه انجام می‌دهند را بنویسند با وجود این که الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ قبل از این که بندگان عملی انجام دهند به اعمال آنان آگاه است اما همه‌ی این‌ها برای بیان کمال عنایت و توجه الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ به انسان و کمال حفظ الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ است؛ همچنین برای بیان این که این جهان هستی به بهترین شکل، نظم داده شده و در نهایت اتقان قرار داده است.

***

تعداد بازدید: 3

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

تقول السائلة: إن الله سبحانه وتعالى قد خلق لنا كراما كاتبين، يكتبون كل ما نقول ونفعل السؤال: ما الحكمة من خلقهم؟ مع العلم بأن الله – سبحانه وتعالى – يعلم ولا يخفى عليه ما نُسِرُّ وما نُعْلِنُ؟

فأجاب رحمه الله تعالى-: جوابنا على هذا السؤال أن نقول:

أولا: مثل هذه الأمور قد ندرك حكمتها وقد لا ندرك، فإن كثيرًا من الأشياء لا نعرف حكمتها، كما قال الله تعالى: ﴿وَيَسْتَلُونَكَ عَنِ الرُّوحِ قُلِ الرُّوحُ مِنْ أَمْرِ رَبّى وَمَا أُوتِيتُم مِّنَ الْعِلْمِ إِلَّا قَلِيلًا﴾ [الإسراء: ٨٥]، فإن هذه المخلوقات لو سألنا سائل ما الحكمة في جعل الإبل على هذا الوجه؟ وجعل الخيل على هذا الوجه؟ وجعل الحمير على هذا الوجه؟ وجعل الآدمي على هذا الوجه؟ وما أشبه ذلك، لو سُئلنا عن الحكمة في هذه الأمور ما علمناها، ولو سئلنا ما الحكمة في أن الله -عز وجل- جعل صلاة الظهر أربعًا، وصلاة العصر أربعًا، وصلاة العشاء أربعًا؟ وما أشبه ذلك ما استطعنا أن نعرف الحكمة في ذلك، إذ قد يقول قائل : لماذا لم تجعل ثماني أو ستا؟ ولهذا علمنا أن كثيرًا من الأمور الكونية والأمور الشرعية تخفى علينا حكمتها، وإذا كان كذلك فإنا نقول: إن التماسنا للحكمة في بعض الأشياء المخلوقة أو الأشياء المشروعة إن من الله علينا بالوصول إليها فذاك زيادة فضل وخير وعلم، وإن لم نصل إليها فإن ذلك لم يُنقِصْنَا شيئًا.

نعود إلى جواب السؤال وهو ما الحكمة في أن الله وكل بنا كراما كاتبين يعلمون ما نفعل؟ فالحكمة من ذلك بيان أن الله سبحانه وتعالى – نظم الأشياء وقدرها، وأحكمها إحكامًا متقناً، حتى إنه -سبحانه وتعالى- جعل على أفعال بني آدم وأقوالهم كراما كاتبين يكتبون ما يفعلون، مع أنه -سبحانه وتعالى- عالم بما يفعلون قبل أن يفعلوه، ولكن كل هذا من أجل بيان كمال عناية الله -عز وجل – بالإنسان وكمال حفظه -تبارك وتعالى-، وأن هذا الكون منظم أحسن نظام، ومحكم أحسن إحكام.