(۱۰۵) سوال: شیخ بزرگوار! می‌خواهم فرق بین اسماء و صفات الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ را بدانم.

جواب:

فرق بین اسم و صفت مشخص است؛ مثلا وقتی گفتید: سمیع؛ پس سمیع اسم است و سمع، صفت است. وقتی گفتید: بصیر؛ پس بصیر، اسم است و بصر، صفت است. وقتی گفتید: العلیّ؛ العلیّ اسم است و علّو و بالا بودن صفت است. وقتی گفتید: حکیم؛ حکیم اسم است و حکمت صفت است.

فرقشان همین است؛ اسم چیزی است که الله به آن نامیده می‌شود و صفت چیزی است که الله با آن وصف می‌شود که این همان معنای قائم به ذات الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ است. برخی صفات، صفات معانی نیستند؛ مثل دست: الله متعال دو دست دارد: ﴿بل يداه مبسوطتان ينفق كيف يشاء﴾ [مائدة: ۶۴] : (بلکه دو دست او گشاده است هرگونه بخواهد می‌بخشد) همچنین الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ دو چشم دارد؛ پیامبرﷺ فرمود: «إن الله ليس بأعور، ألا إن المسيح الدجال أعور العين اليمنى»^۱(الله کور نیست؛ آگاه باشید که مسیح دجال، چشم راستش کور است) و چنین مواردی که در قرآن و سنت آمده است. پس این صفات و همانند آن، صفات معانی نیستند ولی صفاتی هستند که مسمای آن‌ها در ما، بخش و جزء است.

***

1. [أخرجه البخاري: كتاب أحاديث الأنبياء، باب قول الله ﴿وَاذْكُرْ فِي الْكِتَابِ مَرْيَمَ إِذِ انتَبَذَتْ مِنْ أَهْلِهَا﴾ [مريم: ١٦]، شماره ٣٤٣٩؛ مسلم: كتاب الإيمان، باب ذكر المسيح ابن مريم و المسيح الدجال، شماره ١٦٩] ↩︎