سه‌شنبه 22 ربیع‌الثانی 1447
۲۲ مهر ۱۴۰۴
14 اکتبر 2025

(۳۸) چگونگی تحقق شهادتین

(۳۸) سوال: مسلمان چگونه می‌تواند شهادت به «لا إله إلا الله» و «محمد رسول‌ الله» را در قول، عمل و اعتقاد به‌گونه‌ای محقق سازد که نجات از جاودانگی در جهنم را برای خود تضمین کند؟ ما را در این راستا توجیه نمائيد.

جواب:

شیخ ابن عثیمین رَحِمَهُ‌الله جواب دادند:

محقق ساختن شهادت به «لا إله إلا الله» این است که انسان در ابتدا معنایش را بداند سپس به مقتضای این علم، عمل نماید. معنای «لا إله إلا الله» این است که (هیچ معبودی به حق جز الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ وجود ندارد) و معنایش این نیست که (هیچ معبودی جز الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ وجود ندارد) بلکه معنایش این است که (هیچ معبودی به حق جز الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ وجود ندارد)، زیرا بعضی از مخلوقات مورد پرستش قرار گرفته‌اند و (إله = معبود) نامیده شده‌اند همان‌ گونه که الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ می‌فرماید: {فَمَاۤ أَغنَت عَنهُم ءَالِهَتُهُمُ ٱلَّتِی یَدعُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ مِن شَیء لَّمَّا جَاۤءَ أَمرُ رَبِّكَ} [هود ۱۰۱] (هنگامی ‌که فرمان پروردگارت فرا رسید معبودان‌ آنان که به جای الله می‌خواندند چیزی از آنان دفع نکردند) همچنین می‌فرماید: {وَلَا تَجعَل مَعَ ٱللَّهِ إِلَـٰهًا ءَاخَرَ} [الإسراء ۳۹] (هرگز معبودی را با الله قرار نده) مشرکین نیز گفتند: {أَجَعَلَ ٱلـَالِهَةَ إِلَـٰها وَ ٰ⁠حِدًا} [ص ۵] (آیا (همه) معبودان را یک معبود قرار داده است؟) اما این معبودات حق نبودند بلکه باطل بودند زیرا الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ می‌فرماید: {ذَ ٰ⁠لِكَ بِأَنَّ ٱللَّهَ هُوَ ٱلحَقُّ وَأَنَّ مَا یَدعُونَ مِن دُونِهِۦ هُوَ ٱلبَـٰطِلُ}[الحج ۶۲] : (این به خاطر آن است که الله حق است، و آنچه جز او می‌خوانند باطل است) چون هیچ معبود به حقّی جز الله وجود ندارد. بر انسان، واجب است تمام عبادتش از جمله: اعتقاد، قول و عمل را بر فقط برای الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ قرار دهد، چون این معنای «لا إله إلا الله» است و ممکن نیست انسان آن را محقق سازد تا این ‌که به مقتضایش عمل کند بدین صورت که هیچ کس غیر از الله را عبادت و پرستش نکند که بنابراین برای هیچ کسی غیر از الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ از روی پرستش و تقرّب، خضوع، تواضع، توبه و انابت نمی‌کند.

همچنین مقتضایش این است که فقط الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ را با آنچه مشروع گردانیده عبادت کند زیرا الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ همان معبود بر حق است که غیر از او باطل هستند، بنابراین الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ را مگر با آنچه به ‌وسیله‌ی پیامبران عَلَيْهِمُ‌السَّلَام مشروع گردانیده عبادت نمی‌کند.

همچنین برای محقق ‌ساختن شهادت «لا إله إلا الله» باید به تمام معبودات غیر از الله کافر شود تا این‌ که چنگ زدن به “عروة الوثقى = دست‌ آویز محکم” را محقق ساخته باشد؛ الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ می‌فرماید: {فَمَن یَكفُر بِٱلطَّـٰغُوتِ وَیُؤمِن بِٱللَّهِ فَقَدِ ٱستَمسَكَ بِٱلعُروَةِ ٱلوُثقَىٰ} [البقرة ۲۵۶] (هر کس به طاغوت کفر ورزيده و به الله ایمان آورد؛  به راستی که به دستگیره محکمی چنگ زده است) همچنین می‌فرماید: {وَلَقَد بَعَثنَا فِی كُلِّ أُمَّة رَّسُولًا أَنِ ٱعبُدُوا ٱللَّهَ وَٱجتَنِبُوا ٱلطَّـٰغُوتَ} [النحل ۳۶] (یقیناً ما در (میان) هر امت، پیامبری فرستادیم که: «الله یکتا را بپرستید، و از طاغوت اجتناب کنید») بنابراین برای محقق ‌ساختن شهادت «لا إله إلا الله» باید از طاغوت نیز دوری و اجتناب نمود که طاغوت هر آن چیزی است که غیر از الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ عبادت و پرستش شود یا ایت که حکم الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ رها شده و به سوی او حکم شود.

***

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: كيف يكون المسلم محققا لشهادة أن لا إله إلا الله وأن محمدا رسول الله قولا وعملا واعتقادًا بحيث يضمن لنفسه النجاة من الخلود في النار ؟ وجهونا في ضوء هذا السؤال.

فأجاب رحمه الله تعالى: تحقيق شهادة أن لا إله إلا الله أن يفهم الإنسان معناها أولا، ثم يعمل بمقتضى هذا العلم، فمعنى لا إله إلا الله: لا معبود حق إلا الله، وليس معناها لا إله موجود إلا الله، بل المعنى: لا إله حق إلا الله، لأن من المخلوق ما عبد من دون الله وسُمِّيَ إلها، كما قال -تعالى-: ﴿فَمَا أَغْنَتْ عَنْهُمْ وَالِهَتُهُمُ الَّتِي يَدْعُونَ مِن دُونِ اللَّهِ مِن شَيْءٍ لَمَّا جَاءَ أَمْرُ رَبِّكَ [هود: ۱۰۱]، وقال تعالى: ﴿ وَلَا تَجْعَلْ مَعَ اللَّهِ إِلَهًا آخَرَ [الإسراء: ٣٩] وقال المشركون: ﴿أَجَعَلَ الأَلِمَةَ إِلَهَا وَاحِدًا﴾ [ ص: ٥] لكن هذه الآلهة ليست حقا، بل هي باطل، لقول الله – تعالى -: ﴿ذَلِكَ بِأَنَّ اللَّهَ هُوَ الْحَقُّ وَأَنَّ مَا يَدْعُونَ مِن دُونِهِ هُوَ الْبَاطِلُ﴾ [الحج: ٦٢]، وإذا كان لا معبود حق إلا الله وجب على الإنسان أن يجعل العبادة كلها عقيدة وقولا وعملا الله -تعالى- وحده، وإذا كان هذا معنى لا إله إلا الله فلا يمكن أن يحققها الإنسان حتى يعمل بمقتضاها، بمعنى أن لا يعبد إلا الله، فلا يتذلل ولا يخضع لأحد على وجه التعبد والتقرب والإنابة إلا الله -عز وجل-.

ومقتضى هذا أيضًا أن لا يعبد الله إلا بما شرع، لأن الله هو الإله الحق، وما سواه فهو الباطل، وعلى هذا فلا يعبد الله إلا بما شرع على أيدي الرسل -عليهم الصلاة والسلام -.

ولا بد أيضًا لتحقيق شهادة أن لا اله إلا الله من الكفر بما سوى الله -عز وجل- من الآلهة حتى يتحقق له الاستمساك بالعروة الوثقى، قال الله -تعالى-: ﴿فَمَن يَكْفُرْ بِالطَّاغُوتِ وَيُؤْمِنَ بِاللَّهِ فَقَدِ اسْتَمْسَكَ بِالْعُرْوَةِ الوثقى﴾ [البقرة: ٢٥٦]، وقال الله -تعالى-: ﴿وَلَقَدْ بَعَثْنَا فِي كُلِّ أُمَّةٍ رَّسُولًا أَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ وَاجْتَنِبُوا الطَّاغُوت ﴾ [النحل: ٣٦] فلا بد لتحقيق شهادة أن لا إله إلا الله من اجتناب الطاغوت، وهو كل ما عبد من دون الله -عز وجل-، أو تحاكم إليه من دون الله.

مطالب مرتبط:

(۴۳) «لا إله إلا الله» و عمل به مقتضایش

مقصود از «لا إله إلا الله» این است که شخص آن را با زبان بگوید، با قلب به مدلولش معتقد باشد و به مقتضایش عمل نماید لذا اگر انسان «لا إله إلا الله» بگوید و فقط یک حرف از قرآن را انکار کند کافر است و «لا إله إلا الله» سودی برایش ندارد.

ادامه مطلب …

(۳۶) شروط «لا إله إلا الله»

واجب است انسان با قلب، زبان و اندام خویش بدان شهادت و گواهی دهد....

ادامه مطلب …

(۴۰) معنای کلمه‌ی توحید، شروط و واجبات آن

کسانی که «لا إله إلا الله» می‌گویند واجب است معنایش را بدانند، معنایش چنین است که (هیچ معبودی به حق جز الله وجود ندارد) و هرآنچه غیر از الله، عبادت و پرستش می‌شود باطل است...

ادامه مطلب …

(۴۵) اعمالی که سبب ورود به بهشت می‌گردند

ذکر اعمالی که سبب ورود به بهشت می‌شوند فقط به اعتبار سبب است، همچنین ذکر احادیثی که در آنها اعمالی یاد شده‌اند که سبب ورود به جهنم هستند فقط به اعتبار سبب است. معلوم است که احکام فقط با فراهم شدن اسباب و شروط و انتفای موانع ثابت می‌شوند....

ادامه مطلب …

(۳۷) شروط کلمه «لا إله إلا الله»

این کلمه بر دو اساسِ (نفی و اثبات) بنا شده است؛ نفیِ پرستش از غیر الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ و اثبات پرستش برای الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ....

ادامه مطلب …

(۳۹) شروط هفت‌گانه شهادتین

هرکس این کلمه را بگوید اما به بعضی از احکام، پایبند و ملتزم نباشد قطعا شهادتش به «لا إله إلا الله» ناقص است زیرا ترک کردن بعضی از شریعت‌ها و احکام اسلام - بر اساس آنچه ادّله‌ی شرعی اقتضا می‌کند -  توحیدش را ضعیف کرده و چه ‌بسا توحیدش را از دست بدهد....

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه