(۳۷) شروط کلمه «لا إله إلا الله»

(۳۷) سوال: شروط کلمه‌ی توحید «لا إله إلا الله» چیست؟

جواب:

شیخ ابن عثیمین رَحِمَهُ‌الله جواب دادند:

ابتدا باید معنای کلمه‌ی توحید «لا إله إلا الله» را بدانیم که به معنای (هیچ معبود به حقّی جز الله وجود ندارد) است، لذا هرآنچه غیر از الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ عبادت می‌شود؛ از جمله ملائكه، پیامبر، ولیّ، درخت، سنگ، خورشید و ماه، (عبادتشان) باطل است. زیرا الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ می‌فرماید: {ذَ ٰ⁠لِكَ بِأَنَّ ٱللَّهَ هُوَ ٱلحَقُّ وَأَنَّ مَا یَدعُونَ مِن دُونِهِۦ هُوَ ٱلبَـٰطِلُ وَأَنَّ ٱللَّهَ هُوَ ٱلعَلِیُّ ٱلكَبِیرُ} [الحج ۶۲] (این به ‌خاطر آن است که الله حق است، و آنچه جز او می‌خوانند باطل است، و به‌ راستی که الله والا و بزرگ است.) این معنای این کلمه‌ی بزرگ است.

این کلمه بر دو اساسِ (نفی و اثبات) بنا شده است؛ نفیِ پرستش از غیر الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ و اثبات پرستش برای الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ . با جمع شدن نفی و اثبات، توحید محقق می‌شود. توضیحش چنین است: نفی محض که با اثبات، همراه نباشد عدم (وجود معبود) است و اثبات محض که با نفی، همراه نباشد نیز مشارکت (دیگر معبودات در پرستش) را منع نمی‌کند لذا توحید تنها با نفی و اثبات محقق می‌شود، نفی حکم (پرستش) از هرآنچه غیر از کسی که حکم (پرستش) برایش اثبات شده و اثبات حکم (پرستش) برای کسی که برایش (پرستش) اثبات شده توحید است، این دو رکن اساسی هستند.

شروط آن: این کلمه باید بر اساس علم و یقین از شخص صادر شود، یقینی که هیچ شکی به همراه نداشته باشد و علمی ‌که جهلی به همراه نداشته باشد، و برای استمرار آن می‌بایست شروطی به همراه داشته باشد مانند: عمل به مقتضای آن بر اساس آنچه شریعت ایجاب کند، اما مجرد گفتار (این کلمه) بدون اعتقاد و یقین سودی ندارد. شهادت و گواهی می‌دهیم که هیچ معبود به حقی جز الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ وجود ندارد و محمد ﷺ پیامبر الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ است.

***

تعداد بازدید: 3

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل من السودان: ما هي شروط كلمة التوحيد لا إله إلا الله؟

فأجاب – رحمه الله تعالى: لا بد أن نعرف أولا معنى كلمة التوحيد لا إله إلا الله، فمعناها: لا معبود حقٌّ إلا الله، فكل ما عبد من دون الله من ملك ونبي، وولي، وشجر وحجر، وشمس وقمر باطل، لقوله -تعالى-: ﴿ذلك بِأَنَّ اللَّهَ هُوَ الْحَقُّ وَأَنَّ مَا يَدْعُونَ مِن دُونِهِ، هُوَ الْبَاطِلُ وَأَنَّ اللَّهَ هُوَ الْعَلِيُّ الْكَبِيرُ﴾ [الحج: ٦٢] هذا معنى هذه الكلمة العظيمة.

وهي مبنية على ركنين نفي وإثبات نفي الألوهية عما سوى الله، وإثباتها لله، فباجتماع النفي والإثبات يتحقق التوحيد، ووجه ذلك أن النفي المحض الذي لا يقترن بإثبات هو عدم وأن الإثبات المحض الذي لا يقترن بالنفي إثبات لا يمنع المشاركة، فلا يتحقق التوحيد إلا بإثبات ونفي، نفي الحكم عما سوى من أُثْبِتَ له، وإثباته لمن أثبت له، وهذان الركنان هما الأصل.

أما شروطها فلا بد أن تكون صادرة عن يقين وعلم، يقين لا شك معه، وعلم لا جهل معه، ولا بد لها من شروط لاستمرارها: كالعمل بمقتضاها حسب ما تقتضيه الشريعة وأما مجرد القول باللسان بدون اعتقاد وإيقان فإن ذلك لا ينفع، فنشهد أن لا إله إلا الله وأن محمدا رسول الله.