چهارشنبه 23 ربیع‌الثانی 1447
۲۳ مهر ۱۴۰۴
15 اکتبر 2025

(۳۴) پاسخ به شبهاتی درباره ایجاد نظام هستی

(۳۴) سوال: شیخ بزرگوار! – الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ شما را موفق بدارد – می‌دانید که ملاحده از زمان قدیم، شبهاتشان را پیرامون اسلام پخش می‌کرده و به سوی افکار خویش فرا می‌خوانند؛ از جمله این افکار این است که جهان هستی خودش را به وجود آورده و همواره در حال پیشرفت است تا این ‌که به حالت فعلی خود رسیده است؛ برای اثبات این مسأله نیز به میکروب‌ها و انگل‌هایی که در اشیاء متعفّن، بدون این ‌که اصلی داشته باشند پدیدار می‌شوند استدلال می‌کنند. برای باطل نمودن حجت بی‌ارزش و شبهات باطل این گروه چگونه به آن‌ها پاسخ دهیم؟ – الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ به شما پاداش نیکو ارزانی دارد – .

جواب:

شیخ ابن عثیمین رَحِمَهُ‌الله جواب دادند:

با آنچه الله متعال در سوره‌‌ی طور یاد نموده به آنان پاسخ می‌دهیم: {أَم خُلِقُوا مِن غَیرِ شَیءٍ أَم هُمُ ٱلخَـٰلِقُونَ * أم خَلَقُوا ٱلسَّمَـٰوَ ٰ⁠تِ وَٱلأَرضَ بَل لَّا یُوقِنُونَ} [الطور ٣٥-٣٦] : (آیا آن‌ها از هیچ (و بدون آفریننده)، آفریده شده‌اند، یا خود، خالق (خویش) هستند؟ * آیا آن‌ها آسمان‌ها و زمین را آفریده‌اند؟ (خیر) بلکه آن‌ها یقین نمی‌کنند)، اول از آنان می‌پرسیم: آیا  بعد از عدم به وجود آمده‌اند یا از ازل وجود داشته‌اند و تا ابد موجود خواهند بود؟ بدون شک جواب این است که بگویند: ما بعد از این‌ که عدم بوده‌ایم به وجود آمده‌ایم، همان‌ گونه که الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ می‌فرماید: {هَل أَتَى عَلَى ٱلإِنسَـنِ حِین مِّنَ ٱلدَّهرِ لَم یَكُن شَیـا مَّذكُورًا} [الإنسان ۱] : (یقیناً زمانی طولانی بر انسان گذشت که چیزی (مهم و) قابل ذکر نبود).

اگر گفتند: ما بعد از عدم بودن به وجود آمده‌ایم، می‌گوییم: چه کسی شما را به وجود آورده است؟ پدر یا مادر شما را به وجود آورده‌اند یا بدون ایجاد کننده به وجود آمده‌اید؟ خواهند گفت: پدر و مادرمان ما را به وجود نیاورده‌اند، زیرا الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ می‌فرماید: {أَفَرَءَیتُم مَّا تُمنُونَ * ءأَنتُم تَخلُقُونَهُۥ أَم نَحنُ ٱلخَـٰلِقُونَ * نحنُ قَدَّرنَا بَینَكُمُ ٱلمَوتَ وَمَا نَحنُ بِمَسبُوقِینَ * علَىٰۤ أَن نُّبَدِّلَ أَمثَـٰلَكُم وَنُنشِئَكُم فِی مَا لَا تَعلَمُونَ}[الواقعة ٥٨-٦١] (آیا نطفه‌ای  را که (در رحم همسرانتان) می‌ریزید، دیده‌اید؟ * آیا شما او را می‌آفرینید یا ما آفریدگاریم؟ * ما در میان شما مرگ را مقدر کردیم و ما ناتوان (از آن) نیستیم * که همانند شما را جایگزین کنیم، و شما را به صورتی که آن را نمی‌دانید باز آفرینیم)

اگر بگویند: بدون ایجاد کننده  به وجود آمده‌ایم، می‌گوییم: عقلا محال است زیرا هر حادثی محدثی دارد، این‌گونه آشکار می‌شود که حدوث (به وجود آمدن آنان) به وسیله‌ی محدِث و وجود آورنده‌‌ای بوده است که همان الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ که واجب الوجود است می‌باشد.

در مورد آسمان‌ها و زمین نیز همین ‌‌طور گفته می‌شود؛ می‌گوییم: چه کسی آسمان‌ها و زمین را به وجود آورده است؟ الله متعال؛ اما آسمان‌ها و زمین، آبی در زیر عرش بوده‌اند همان ‌گونه که الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ می‌فرماید: {وَهُوَ ٱلَّذِی خَلَقَ ٱلسَّمَـٰوَ ٰ⁠تِ وَٱلأَرضَ فِی سِتَّةِ أَیَّام وَكَانَ عَرشُهُۥ عَلَى ٱلمَاۤءِ}[هود ۷] (او کسی است که آسمان‌ها و زمین را در شش روز آفرید، و عرش او بر آب بود) که الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ آسمان‌ها و زمین را از همین آب آفرید، الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ می‌فرماید: {أَوَلَم یَرَ ٱلَّذِینَ كَفَرُوۤا أَنَّ ٱلسَّمَـٰوَ ٰ⁠تِ وَٱلأَرضَ كَانَتَا رَتقا فَفَتَقنَـٰهُمَا} [الأنبياء ۳۰] : (آیا کسانی ‌که کافر شدند؛ ندیدند که آسمان‌ها و زمین به هم پیوسته بودند، پس (ما) آن‌ها را از یکدیگر باز کردیم) یعنی آنچه بین آن دو بود را از هم جدا نمودیم، {وَجَعَلنَا مِنَ ٱلمَاۤءِ كُلَّ شَیءٍ حَیٍّ} [سورة الأنبياء ۳۰] (هر چیز زنده‌ای را از آب پدید آوردیم)، این پاسخ ملاحده است، اگر سر باز زدند و چیزی غیر از آنچه بر آن هستند را قبول نکردند پس آنان مکابره می‌کنند (به زور از قبول حق، سر باز می‌زنند) و سخن الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ در مورد آل فرعون پیرامون آن‌ها صدق می‌کند که فرمود: {وَجَحَدُوا بِهَا وَٱستَیقَنَتهَاۤ أَنفُسُهُم ظُلما وَعُلُوّا} [النمل ۱۴] (آن را از روی ستم و سرکشی انکار کردند، در حالی ‌که قلب‌هایشان  بدان یقین داشت).

***


این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: فضيلة الشيخ تعلمون – وفقكم الله – أن الملاحدة منذ زمن قديم يبثون شبهاتهم حول الإسلام، ويَدْعُون لأفكارهم الفاسدة، ومن تلك الأفكار أن الكون أوجد نفسه، ثم ما زال يتطور حتى كان كما هو عليه الآن، واستدلوا على هذا بالميكروبات والطفيليات التي تتكون في الأشياء المتعفنة من غير أصل لها، فبماذا نرد على هذه الطائفة لدحض حجتهم ا الزائفة وشبهاتهم الباطلة؟ جزاكم الله خيرًا.

فأجاب رحمه الله تعالى: نرد على هؤلاء بما ذكره الله -تعالى- في سورة الطور: ﴿أَمْ خُلِقُوا مِنْ غَيْرِ شَيْءٍ أَمْ هُمُ الْخَلِقُونَ أَمْ خَلَقُوا السَّمَوَاتِ وَالْأَرْضَ بل لا يُوقِنُونَ﴾ [الطور : ٣٥-٣٦] ، فنسألهم: أولاً: هل هم موجودون بعد العدم، أو موجودون في الأزل وإلى الا بد؟ والجواب بلا شك أن يقولوا: نحن موجودون بعد العدم، كما قال الله -تعالى-: ﴿هَلْ أَتَى عَلَى الْإِنسَيْنِ حِينٌ مِّنَ الدَّهْرِ لَمْ يَكُن شَيْئًا مَذْكُورًا﴾ [الإنسان: ١].

إذا قالوا: نحن موجودون بعد العدم، قلنا: من أوجدكم؟ أوجدكم أبوكم، أو أمكم، أو وُجِدْتُم هكذا بلا مُوجد؟ سيقولون: لم يوجدنا أبونا ولا أمنا، لأن الله -تعالى- يقول: ﴿أَفَرَمَيْتُمُ مَا تُمْنُونَ وَأَنتُمْ تَخَلَقُونَهُ أَمْ نَحْنُ الْخَلِقُونَ نَحْنُ فَذَرْنَا بَيْنَكُمُ الْمَوْتَ وَمَا نَحْنُ بِمَسْبُوقِينَ عَلَى أَن تُبَدِّلَ أَمْثَلَكُمْ وَنُنَشِتَكُمْ فِي مَا لَا تَعْلَمُونَ﴾ [الواقعة: ٥٨-٦١].

إذا قالوا: وجدنا من غير موجد نقول: هذا مستحيل عقلا، لأنه ما من حادث إلا وله محدثٌ ، وحينئذ يتعين أن يكون حدوثهم بِمُحْدِث، وهو اللهعز وجل – الواجب الوجود.

وكذلك يقال في السموات والأرض: نقول: من أوجد السموات والأرض؟ الله عز وجل، لكن السموات والأرض كانت ماءً تحت العرش، كما قال الله تبارك وتعالى -: ﴿وَهُوَ الَّذِي خَلَقَ السَّمَوَاتِ وَالْأَرْضَ فِي سِتَّةِ أَيَّامٍ وَكَانَ عَرْشُهُ عَلَى الْمَاءِ﴾ [هود: ٧] فخلق الله -عز وجل- السموات والأرض من هذا الماء، قال الله -تعالى-: ﴿أَوَلَمْ يَرَ الَّذِينَ كَفَرُوا أَنَّ السَّمَوَاتِ وَالْأَرْضَ كَانَتَا رَتْقًا فَفَتَقْنَهُمَا﴾ [الأنبياء: ٣٠] أي: فصلنا ما بينهما ﴿وَجَعَلْنَا مِنَ الْمَاءِ كُلَّ شَيْءٍ حَيّ [الأنبياء: ٣٠]، فهذا جواب على هؤلاء الملاحدة، فإن أبوا إلا ما كانوا عليه فهم مكابرون، ويحق عليهم قول الله -تعالى- في آل فرعون ﴿وَجَحَدُوا بِهَا وَاسْتَيْقَنَتْهَا أَنفُسُهُمْ ظُلْمًا وَعُلُوا﴾ [النمل: ١٤].

مطالب مرتبط:

(۳۲) تعیین جنسیت نوزاد و حکم آن در اسلام

علمی‌ که متعلق به جنین است به دو قسمت تقسیم می‌شود: قسمت اول: قسمت محسوسی است که مخلوقات می‌توانند آن را بدانند. قسمت دوم: علمی است که محسوس و قابل ادراک نیست....

ادامه مطلب …

(۳۱) اخبار هواشناسی در نگاه اسلام

بارش باران از جمله علم غیب است که فقط الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ آن را می‌داند، اما کسی که از بارش باران خبر داده یا بارش باران در آینده را پیش‌بینی کند، بر اساس آنچه دستگاه‌های دقیقی که با آن، حالات جوّی سنجیده می‌شود و کارشناسان بدین ترتیب می‌دانند که جوّ برای بارش باران آماده است، این علم غیب نیست....

ادامه مطلب …

(۳۳) توضیحاتی در مورد حرکت زمین و بهشت و جهنم

بحث در این مسأله از جمله فضول علم است، و از امور اعتقادی نیست که بر انسان واجب باشد آن را تحقیق نموده و به مقتضای ادلّه عمل نماید لذا این مسأله صریحا به طوری که جایی برای جدل باقی نماند در قرآن کریم بیان نشده است....

ادامه مطلب …

(۳۵) فاصله‌ی بین هر آسمان

جواب این است که آسمان‌ها همان‌ گونه که سؤال کننده ذکر نمود هفت آسمان است که الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ آن را  هفت طبقه و بین آن‌ها مسافت‌هایی قرار داده است، حدیث معراج که در صحیحین و دیگر کتب ثابت است بر این مسأله دلالت دارد....

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه