سه‌شنبه 15 ربیع‌الثانی 1447
۱۵ مهر ۱۴۰۴
7 اکتبر 2025

۴۵۹ – درباره‌ی «آزادی فکر» که دعوت به آزادی عقیده است

۴۵۹ – از شیخ رحمه الله سوال شد: پیوسته می‌شنویم و می‌خوانیم که می‌گویند: «آزادی فکر»، که دعوت به آزادی عقیده است. تعلیق شما بر این مساله چیست؟

جواب دادند: تعلیقمان این است که هر کس جایز می‌بیند که انسان در عقیده آزاد باشد، که به دینی که خواست، معتقد باشد، چنین شخصی کافر است. زیرا هر کسی که معتقد باشد برایش جایز است به دینی غیر از دین محمد صلی الله علیه وسلم باشد، به الله عز و جل کافر شد است. توبه داده می‌شود. اگر توبه کرد، رها می‌شود. اما اگر توبه نکرد، کشته می‌شود.

همچنین، ادیان، فکر نیستند. بلکه وحی از جانب الله عز و جل هستند که آن را بر پیامبرانش نازل فرموده، تا بندگانش بر اساس آن گام بردارند. این کلمه – منظورم کلمه‌ی فکر است – که منظور از آن، دین است، واجب است  که از قاموس کتاب‌های اسلام حذف شود. زیرا منجر به این معنای فاسد می‌شود که در مورد اسلام گفته شود: فکر، در مورد نصرانیت گفته شود: فکر، و به دین یهودیت  گفته شود: فکر – و منظورم از نصرانیّت همانی است که اهلش به آن مسیحیت می‌گویند – و منجر به این می‌شود که شریعت‌های الهی، مجرد افکار زمینی باشند که هر کسی بخواهد می‌تواند آنها را بپذیرد. اما حقیقت این است که این ادیان، وحی و از جانب الله تعالی است که انسان معتقد می‌شود اینها وحی از جانب الله است، و جایز نیست لفظ «فکر» به آنها اطلاق نمود.

خلاصه‌ی جواب این است: هر کس معتقد باشد جایز است هر کس به هر دینی که خواست گردن نهد، و هر کس آزاد است هر دینی انتخاب کند، چنین شخصی کافر به الله عز و جل است. زیرا الله تعالی می‌فرماید: {وَمَنْ يَبْتَغِ غَيْرَ الْإِسْلَامِ دِينًا فَلَنْ يُقْبَلَ مِنْهُ}[۱]، یعنی: {و هر کس دینی جز اسلام بجوید، هرگز از او پذیرفته نمی‌شود}، و می‌فرماید: {إِنَّ الدِّينَ عِنْدَ اللَّهِ الْإِسْلَامُ}[۲]، یعنی: {دین در نزد الله، اسلام است}. بنا بر این جایز نیست کسی معتقد باشد که جایز است به دینی جز اسلام معتقد باشد. بلکه اگر چنین اعتقادی داشت، اهل علم تصریح کرده‌اند که چنین شخصی کافر بوده و از اسلام خارج است.


[۱] – سوره آل عمران، آیه «۸۵».

[۲] – سوره آل عمران، آیه «۱۹».

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

(459) وسئل فضيلة الشيخ: نسمع ونقرأ كلمة، “حرية الفكر”، وهي دعوة إلى حرية الاعتقاد، فما تعليقكم على ذلك؟

فأجاب بقوله: تعليقنا على ذلك أن الذي يجيز أن يكون الإنسان حر الاعتقاد، يعتقد ما شاء من الأديان فإنه كافر،لأن كل من اعتقد أن أحداً يسوغ له أن يتدين بغير دين محمد، ﷺ، فإنه كافر بالله – عَزَّوَجَلَّ – يستتاب، فإن تاب وإلا وجب قتله.

والأديان ليست أفكاراً، ولكنها وحي من الله – عَزَّوَجَلَّ – ينزله على رسله، ليسير عباده عليه، وهذه الكلمة ـ أعني كلمة فكر ـ التي يقصد بها الدين: يجب أن تحذف من قواميس الكتب الإسلامية، لأنها تؤدي إلى هذا المعنى الفاسد، وهو أن يقال عن الإسلام: فكر، والنصرانية فكر، واليهودية فكر ـ وأعني بالنصرانية التي يسميها أهلها بالمسيحية ـ فيؤدي إلى أن تكون هذه الشرائع مجرد أفكار أرضية يعتنقها من شاء من الناس، والواقع أن الأديان السماوية أديان سماوية من عند الله – عَزَّوَجَلَّ – يعتقدها الإنسان على أنها وحي من الله تعبد بها عباده، ولا يجوز أن يطلق عليها “فكر”.

وخلاصة الجواب: أن من اعتقد أنه يجوز لأحد أن يتدين بما شاء وأنه حر فيما يتدين به فإنه كافر بالله – عَزَّوَجَلَّ – لأن الله تعالى يقول: (ومن يبتغ غير الإسلام ديناً فلن يقبل منه) (سورة آل عمران، الآية “85”). ويقول: (إن الدين عند الله الإسلام) (سورة آل عمران، الآية “19”). فلا يجوز لأحد أن يعتقد أن ديناً سوى الإسلام جائز يجوز للإنسان أن يتعبد به بل إذا اعتقد هذا فقد صرح أهل العلم بأنه كافر كفراً مخرجاً عن الملة.

مطالب مرتبط:

۵۰۰ – وقتی انسان جنازه‌ای را می‌بیند، اگر بگوید: «متوفی کیست»، چه حکمی دارد؟

۵۰۰ – از شیخ رحمه الله سوال شد: وقتی انسان جنازه‌ای را می‌بیند، اگر بگوید: «متوفی کیست»، چه حکمی دارد؟ جواب دادند: بهتر این است که بگوید: متوفّا کیست. اما اگر گفت: متوفی کیست؟ در لغت عربی دارای معناست. زیرا این شخص زندگی‌اش را کرده و به پایان رسانده است. تعداد بازدید: ۵

ادامه مطلب …

۴۴۸ – حکم ثنا گفتن بر الله با عبارت «خیر و شر به دست اوست»

۴۴۸ – از شیخ رحمه الله سوال شد: حکم ثنا گفتن انسان بر الله با این عبارت: «خیر و شر به دست اوست»، چیست؟ جواب دادند: بهترین روشی که بنده با آن پروردگارش را ستایش می‌کند، آن چیزی است که الله سبحانه تعالی با آن خود را ستایش کرده، و یا رسول الله صلی الله […]

ادامه مطلب …

۵۱۲ – آیا گفتن عبارت «خدا نکند» درست است؟

۵۱۲ – از شیخ رحمه الله سوال شد: نظرتان در مورد این عبارت چیست: «خدا نکند»؟ جواب دادند: ناپسند می‌دانم که کسی بگوید: «خدا نکند». چون گفتن این حرف، چنین توهمی را به وجود می‌آورد که چه بسا کسی الله را مجبور به چیزی می‌کند. بنا بر این می‌گوید: «خدا نکند». در حالی که الله […]

ادامه مطلب …

۴۴۳ – حکم نامیدن به اسم ایمان چیست؟

۴۴۳ – از شیخ رحمه الله در مورد نامگذاری با اسم ایمان، سوال شد. جواب دادند: اسم ایمان حامل نوعی تزکیه است. به همین خاطر شایسته نیست کسی را به این اسم نامید. زیرا رسول الله صلی الله علیه وسلم اسم «برة» را تغییر داد. چون دال بر تزکیه بود. مخاطب ما در این مورد، […]

ادامه مطلب …

۴۶۷ – منظور از روح و نفْس چیست؟ و فرق بین روح و نفس چیست؟

۴۶۷ – از شیخ رحمه الله سوال شد: منظور از روح و نفس چیست؟ همچنین، فرق بین این دو در چیست؟ جواب دادند: غالبا روح به آن چیزی اطلاق می‌شود که دارای حیات است. چه این حیات، حسّی باشد یا معنوی. قرآن، روح نامیده شده. الله تعالی می‌فرماید: {وَكَذَلِكَ أَوْحَيْنَا إِلَيْكَ رُوحًا مِنْ أَمْرِنَا}[۱]، یعنی: […]

ادامه مطلب …

۵۱۱ – حکم گفتن: «لا حول الله» چیست؟

۵۱۱ – از شیخ رحمه الله سوال شد: حکم گفتن: «لا حول الله» چیست؟ جواب دادند: تا به حال نشنیده‌ام کسی بگوید: «لا حول الله». مثل اینکه منظورشان این است که بگویند: «لا حول و لا قوة إلا بالله»، که در این صورت، اشتباهشان در این مورد، در تعبیر آن است. واجب است که با […]

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه