سه‌شنبه 22 ربیع‌الثانی 1447
۲۲ مهر ۱۴۰۴
14 اکتبر 2025

۴۱۶ – آیا جایز است برخی صفات را برای انسان به کار ببریم مثل: پدر عزیزم، یا برادر بزرگوارم؟

۴۱۶ – آیا اگر وقتی کسی نامه‌ای می‌نویسد، و در آن بگوید: «به پدر عزیزم»، یا «به برادر بزرگوارم»[۱]، اشکالی دارد؟

جواب دادند: اشکالی ندارد. بلکه جایز نیز هست. الله تعالی می‌فرماید: {لَقَدْ جَاءَكُمْ رَسُولٌ مِنْ أَنْفُسِكُمْ عَزِيزٌ عَلَيْهِ مَاعَنِتُّمْ حَرِيصٌ عَلَيْكُمْ بِالْمُؤْمِنِينَ رَءُوفٌ رَحِيمٌ}[۲]، یعنی: {معنی آیه}، و می‌فرماید: {لَهَا عَرْشٌ عَظِيمٌ}[۳]، یعنی: {معنی آیه}، و رسول الله صلی الله علیه وسلم می‌فرماید: «کریم بن کریم، یوسف است». این دلالت دارد که این اوصاف برای الله تعالی و غیر الله تعالی صحیح است. اما متّصف بودن مخلوقات، همانند موصوف بودن الله تعالی به این صفات نیست. زیرا صفات خالق، لایق او، و صفات مخلوق نیز لایق اوست.

اینکه کسی به پدر یا مادرش یا دوستش بگوید: «عزیز»، یعنی تو نزد من محبوب و با ارزشی، و هیچ وقت قصدش صفت عزت نیست که متعلق به الله تعالی است که هیچ کسی نمی‌تواند بر او قاهر شود. بلکه منظورش این است که تو نزد من با ارزش و محبوب و امثال چنین صفاتی است.


[۱] – به عربی: «إلی أخی الکریم».

[۲] – سوره توبه، آیه «۱۲۸».

[۳] – سوره نمل، آیه «۲۳».

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

(416) وسئل فضيلة الشيخ: إذا كتب الإنسان رسالة وقال فيها : “إلى والدي العزيز” أو “إلى أخي الكريم” فهل في هذا شيء؟

فأجاب بقوله: هذا ليس فيه شيء بل هو من الجائز قال الله تعالى: (لقد جاءكم رسول من أنفسكم عزيز عليه ماعنتم حريص عليكم بالمؤمنين رءوف رحيم) (سورة التوبة، الآية “128”). وقال تعالى: (ولها عرش عظيم) (سورة النمل، الآية “23”). وقال النبي، ﷺ: “إن الكريم ابن الكريم ابن الكريم يوسف”. فهذا دليل على أن مثل هذه الأوصاف تصح لله تعالى ولغيره ولكن اتصاف الله بها لا يماثله شيء من اتصاف المخلوق بها، فإن صفات الخالق تليق به وصفات المخلوق تليق به.

وقول القائل لأبيه أو أمه أو صديقه : “العزيز” يعني أنك عزيز علي غالٍ عندي وما أشبه ذلك، ولا يقصد بها أبداً الصفة التي تكون لله وهي العزة التي لا يقهره بها أحد، وإنما يريد أنك عزيز علي وغالٍ عندي وما أشبه ذلك.

مطالب مرتبط:

۴۲۴ – آیا هنگام سلام، گفتن الفاظی دیگر مثل «صبح خیر» جایز است؟

۴۲۴ – از شیخ رحمه الله سوال شد: برخی مردم هنگام سلام، به جای سلامی که در شرع آمده، عباراتی به کار می‌برند. از جمله: «مسّاک بالخیر»، و «الله بالخیر»، و «صبّحک الله بالخیر». آیا این درست است؟ و آیا سلام کردن با لفظ «علیک السلام» جایز است؟ جواب دادند: سلامی که در شرع وارد […]

ادامه مطلب …

۴۵۷ – حکم گفتن: «بر تو حرام است که چنین و چنان کنی»

۴۵۷ – از شیخ رحمه الله سوال شد: حکم این سخن که برخی مردم می‌گویند، چیست: «بر تو حرام است که چنین و چنان کنی»؟ جواب دادند: چیزی که آن را حرام توصیف می‌کنند، یا از چیزهایی است که الله آن را حرام فرموده؛ مثل اینکه اگر گفتند: حرام است شخصی به حقوق برادرش تجاوز […]

ادامه مطلب …

۴۴۵ – حکم عباراتی مانند: به نام وطن، به نام ملت، به نام عربیّت

۴۴۵ – از شیخ رحمه الله سوال شد: حکم این عبارات چیست: «به نام وطن، به نام ملت، به نام عربیّت»؟ جواب دادند: اگر قصد انسان از این عبارات، این باشد که تعبیری از عرب یا اهل بلد داشته باشد، اشکالی ندارد. اما اگر به قصد تبرک و استعانت باشد، نوعی از شرک به حساب […]

ادامه مطلب …

۴۲۸ – جمع بین قول صحابه: «الله و رسولش آگاه‌ترند»، و انكار پیامبر ﷺ بر مردی که گفت: «آنچه الله و تو بخواهید».

۴۲۸ – از شیخ رحمه الله سوال شد: چگونه بین قول صحابه که می‌گفتند: «الله و رسولش آگاه‌ترند»، که با واو عطف آمده و پیامبر نیز اعتراضی به آنها نمی‌کردند، با انکار ایشان صلی الله علیه وسلم بر مردی که گفت: «آنچه الله و تو بخواهید» جمع بندی کنیم؟ جواب دادند: گفتنِ «الله و رسولش […]

ادامه مطلب …

۴۳۲ – حکم «امام» خواندن یک شخص چیست؟

۴۳۲ – از شیخ رحمه الله سوال شد: حکم گفتن «امام» به یک شخص، چیست؟ جواب دادند: گفتن امام خیلی بهتر از گفتن شیخ الاسلام است. زیرا رسول الله صلی الله علیه وسلم امام مسجد را امام نامید، حتی اگر یک نفر جماعت بیشتر نداشته باشد. اما شایسته است در مورد اطلاق کلمه‌ی امام، سهل […]

ادامه مطلب …

۴۳۴ – حکم گفتن: «ای بنده‌ام» یا «ای کنیزم» چیست؟

۴۳۴ – از شیخ رحمه الله سوال شد: حکم گفتن: «ای بنده‌ام»، و «ای کنیزم» چیست؟ جواب دادند: گفتن «ای بنده‌ام»، و «ای کنیزم» و امثال آن، دارای دو صورت است: صورت اول: با صیغه‌ی ندا گفته شود. مثلا: ای بنده‌ام، ای‌کنیزم؛ این به خاطر نهیی که از آن شده، جایز نیست. رسول الله صلی […]

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه