سه‌شنبه 15 ربیع‌الثانی 1447
۱۵ مهر ۱۴۰۴
7 اکتبر 2025

۳۹۲ – حکم سلام کردن به غیر مسلمانان چیست؟

۳۹۲ – از شیخ رحمه الله سوال شد: حکم سلام کردن به غیر مسلمانان چیست؟

جواب دادند: پیش دستی در سلام کردن به یهود و نصاری حرام بوده و جایز نیست. زیرا رسول الله صلی الله علیه وسلم می‌فرماید: «در سلام کردن به یهود و نصاری پیش دستی نکنید، و هنگامی که آنها را در راهی دیدید، آنها را به تنگ‌ترین قسمت آن برانید»، اما وقتی که آنها سلام کردند، بر ما واجب است که جواب آنها را بدهیم، به دلیل عموم این فرموده‌ی الله تعالی: {وَإِذَا حُيِّيتُمْ بِتَحِيَّةٍ فَحَيُّوا بِأَحْسَنَ مِنْهَا أَوْ رُدُّوهَا}[۱]، یعنی: {و هنگامی که به شما سلام می‌گویند، بهتر یا همانند آن پاسخ دهید}. یهود به رسول الله صلی الله علیه وسلم سلام کرده، می‌گفتند: «السام علیکم»، و «سام» به معنی مرگ است. یعنی رسول الله صلی الله علیه وسلم را با خواستن مرگش، نفرین می‌کردند. رسول الله علیه الصلاة و السلام فرمود: «یهود به شما می‌گویند: «السلام علیکم». پس وقتی به شما سلام کردند، شما بگویید: و علیکم». پس وقتی غیر مسلمان به مسلمان سلام کرد و گفت: «السام علیکم»، ما در جوابش می‌گوییم: «و علیکم». وقتی رسول الله صلی الله علیه وسلم به آنها می‌گوید: «وعلیکم»، دال بر این است آنها اگر سلام کنند، سلام برای خودشان نیز هست. هر طور که به ما سلام کنند، با گفتن «و علیکم»، همان چیزی را که برای ما می‌خواهند، ما نیز برای آنها می‌خواهیم. به همین خاطر برخی از اهل علم گفته‌اند: یهودی یا نصرانی یا هر غیر مسلمان دیگری، وقتی با لفظ صریح سلام کرده و گفتند: «السلام علیکم»، جایز است در جوابشان بگوییم: «علیکم السلام».

همچنین در گفتن تحیت، مثل: أهلا و سهلا و امثال آن به آنها نیز نباید پیش دستی کرد. زیرا در این کار اکرام و تعظیم آنهاست. اما وقتی آنها چنین چیزی به ما گفتند، ما مثل همان را به آنان بازگو می‌کنیم. زیرا اسلام با عدل آمده و حق هر حقداری را می‌دهد، و واضح است که جایگاه مسلمانان نزد الله از غیر مسلمانان بالاتر است. پس شایسته نیست خود را با پیش دستی در سلام کردن به غیر مسلمانان، برای آنها ذلیل نمود.

بنا بر این در خلاصه‌ی جواب می‌گوییم: جایز نیست مسلمان اول به غیر مسلمان سلام کند. زیرا رسول الله صلی الله علیه وسلم از این کار نهی فرموده است، و زیرا در این کار، ذلالت مسلمان وجود دارد، که اول به غیر مسلمان سلام می‌کند، در حالی که مرتبه‌ی مسلمان نزد الله عز و جل بالاتر است. پس شایسته نیست این گونه خود را ذلیل کند. اما وقتی آنها به ما سلام کردند، ما نیز آن گونه که سلام کرده‌اند، به آنها جواب می‌دهیم.

همچنین پیش دستی کردن در تحیت گفتن به آنان نیز جایز نیست. مثلا اول به آنها بگوییم اهلا و سهلا، و مرحبا و غیره… چون در این کار، نوعی تعظیم آنهاست و مثل پیش دستی کردن در سلام است.


[۱] – سوره نساء، آیه «۸۶».

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

(392) وسئل فضيلة الشيخ: عن حكم السلام على غير المسلمين؟

فأجاب بقوله: البدء بالسلام على غير المسلمين محرم ولا يجوز لأن النبي، ﷺ، قال: “لا تبدؤوا اليهود والنصارى بالسلام، وإذا لقيتموهم في طريق فاضطروهم إلى أضيقه” ولكنهم إذا سلموا وجب علينا أن نرد عليهم لعموم قوله تعالى: (وإذا حييتم بتحية فحيوا بأحسن منها أو ردوها) (سورة النساء، الآية “86”) وكان اليهود يسلمون على النبي، ﷺ، فيقولون: “السام عليك يا محمد” والسام بمعنى الموت، يدعون على رسول الله، ﷺ، بالموت. فقال النبي، عَلَيْهِ‌الصَّلَاةُوَالسَّلَام: “إن اليهود يقولون : السام عليكم فإذا سلموا عليكم فقولوا: وعليكم”. فإذا سلم غير المسلم على المسلم وقال: “السام عليكم” فإننا نقول: “وعليكم”. وفي قوله ﷺ: “وعليكم” دليل على أنهم إذا كانوا قد قالوا: السلام عليكم فإن عليهم السلام فكما قالوا نقول لهم، ولهذا قال بعض أهل العلم: إن اليهودي أو النصراني أو غيرهم من غير المسلمين إذا قالوا بلفظ صريح:”السلام عليكم” جاز أن نقول: عليكم السلام.

ولا يجوز كذلك أن يبدؤوا بالتحية كأهلاً وسهلاً وما أشبهها لأن في ذلك إكراماً لهم وتعظيماً لهم، ولكن إذا قالوا لنا مثل هذا فإننا نقول لهم مثل ما يقولون، لأن الإسلام جاء بالعدل وإعطاء كل ذي حق حقه، ومن المعلوم أن المسلمين أعلى مكانة ومرتبة عند الله – عَزَّوَجَلَّ – فلا ينبغي أن يذلوا أنفسهم لغير المسلمين فيبدؤوهم بالسلام.

إذاً فنقول في خلاصة الجواب: لا يجوز أن يبدأ غير المسلمين بالسلام لأن النبي، ﷺ، نهى عن ذلك، ولأن في هذا إذلالاً للمسلم حيث يبدأ بتعظيم غير المسلم، والمسلم أعلى مرتبة عند الله – عَزَّوَجَلَّ – فلا ينبغي أن يذل نفسه في هذا. أما إذا سلموا علينا فإننا نرد عليهم مثل ما سلموا.

وكذلك أيضاً لا يجوز أن نبدأهم بالتحية مثل أهلاً وسهلاً ومرحباً وما أشبه ذلك لما في ذلك من تعظيمهم فهو كابتداء السلام عليهم.

مطالب مرتبط:

۳۸۲ – ولاء و براء چیست؟

۳۸۲ – از شیخ رحمه الله سوال شد: ولاء و براء چیست؟ جواب دادند: ولاء و براء برای الله سبحانه و تعالی این است که انسان از هر چه الله از آن بیزار و تبری جسته، بیزاری جوید. چنان که الله تعالی می‌فرماید: {قَدْ كَانَتْ لَكُمْ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ فِي إِبْرَاهِيمَ وَالَّذِينَ مَعَهُ إِذْ قَالُوا لِقَوْمِهِمْ […]

ادامه مطلب …

۳۸۹ – حکم اختلاط با کفار و تعامل با آنها با آرامی و نرمی تا شاید اسلام بیاورند

۳۸۹ – از شیخ رحمه الله سوال شد: حکم اختلاط با کفار و تعامل با آنها با آرامی و نرمی، به خاطر طمعی که نسبت به اسلام آوردن آنها وجود دارد، چیست؟ جواب دادند: شکی نیست که مسلمان باید بغض دشمنان الله را داشته و از آنها بیزاری بجوید. چون طریقت پیامبران و اتباعشان این […]

ادامه مطلب …

۳۹۵ – چگونه جواب سلام و دست دادن غیر مسلمان را بدهیم؟

۳۹۵ – از شیخ رحمه الله سوال شد: زمانی که کافری به مسلمان سلام کرد، آیا جوابش را بدهد؟ و وقتی دستش را برای مصافحه دراز کرد، حکمش چیست؟ همچنین چای بردن برای او در حالی که روی صندلی نشسته است، چه حکمی دارد؟ جواب دادند: وقتی کافر به مسلمان سلامی روشن و واضح کرده، […]

ادامه مطلب …

۳۹۶ – آیا هنگامی که غیر مسلمانان را در راهی دیدیم باید راه را بر آنها تنگ کنیم؟

۳۹۶ – از شیخ رحمه الله سوال شد: در حدیثی که امام مسلم در صحیح خود از ابوهریره رضی الله عنه روایت کرده، آمده که رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند: «در سلام کردن به یهود و نصاری پیش دستی نکنید. هنگامی که آنها را در راهی دیدی، آنها را به قسمت تنگ‌تر راه […]

ادامه مطلب …

۴۰۷ – آیا علت عقب ماندگی مسلمانان، تمسک به دینشان است؟

۴۰۷ – از شیخ رحمه الله سوال شد: برخی ادعا می‌کنند علت عقب ماندگی مسلمانان، تمسک به دینشان است. شبهه‌ی آنها در این مورد، غرب است که می‌گویند وقتی خود را از همه‌ی دیانت‌ها آزاد کرد، به این مرحله از تمدن و پیشرفت رسیدند، و چه بسا شبهه‌شان را با باران‌های زیاد و سرسبزی غرب، […]

ادامه مطلب …

۳۹۷ – شخصی که با کفار کار می‌کند باید چه کند؟

۳۹۷ – از شیخ رحمه الله سوال شد: شخصی با کفار کار می‌کند. چه نصیحتی برای او دارید؟ جواب دادند: این برادری که با کفار کار می‌کند را نصیحت می‌کنیم که به دنبال کار دیگری باشد که در آن هیچ یک از دشمنان الله و رسولش که دین دیگری غیر از اسلام دارند، نباشد. اگر […]

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه