۳۰۶ – از شیخ رحمه الله سوال شد: آیا روح مردگان در روزهای دوشنبه و پنج شنبه به آنها باز می‌گردد تا سلام زائرانشان را جواب دهند؟

جواب دادند: این سخن هیچ اصلی ندارد. زیارت قبور در همه حال مشروع است. زیرا رسول الله علیه الصلاة و السلام فرمودند: «قبرها را زیارت کنید، زیرا آنها شما را به آخرت تذکر می‌دهند». برای زائر شایسته است کاری کند که رسول الله صلی الله علیه وسلم انجام داده است. به آنها سلام کند، و بر آنها قران نخواند. از جمله دعاهای ایشان چنین بود: «السلام علیکم دار قوم مؤمنین، أنتم السابقون و إنا إن شاءالله بکم للاحقون، یرحم الله المستقدمین منکم والمستأخرین، نسأل الله لنا و لکم العافیة، اللهم لا تحرمنا أجرهم، و لا تفتنّا بعدهم، و اغفر لنا و لهم»، و قرائت قرآن بر قبر، شایسته نیست، زیرا چنین چیزی از رسول الله صلی الله علیه وسلم وارد نشده، هر چیزی از رسول الله صلی الله علیه وسلم وارد نشده، شایسته‌ی مومن نیست که آن را انجام دهد.

بدان که مقصود از زیارت، دو چیز است:

اول: نفع بردن زائر به وسیله‌ی تذکر آخرت و عبرت گرفتن و پند پذیری است. زیرا اینهایی که الان زیر زمین هستند، دیروز روی زمین بودند، و روزی همین زائر نیز همین گونه خواهد شد. به این صورت، عبرت گرفته و اوقاتش را غنیمت شمارد و برای روزی که مانند این مردگان خواهد بود، عملی پیش فرستد.

دوم: دعا برای اهل قبور. دعاهایی که رسول الله صلی الله علیه وسلم برای اهل قبور می‌کردند؛ سلام بر آنها فرستاده و برای آنها طلب رحمت از سوی پروردگار می‌کردند. اما درخواست کردن از اموات و توسل کردن به آنان، حرام بوده و شرک است؛ و در این مورد، هیچ فرقی بین این قبر و قبر پیامبر صلی الله علیه وسلم وجود ندارد. زیرا برای هیچ کس جایز نیست به قبر رسول الله صلی الله علیه وسلم یا به خودِ پیامبر علیه الصلاة و السلام بعد از مرگش، توسل جوید. زیرا این کار شرک است، و اگر درست بود، صحابه رضی الله عنهم آن را انجام می‌دادند. اما با این حال، صحابه رضی الله عهنم بعد از مرگ رسول الله صلی الله علیه وسلم، به ایشان توسل نکردند. روزی عمر رضی الله عنه طلب باران کرده، و گفت: «پروردگاراما به پیامبرت توسل می‌کردیم، و به ما باران می‌دادی، و الان با عموی پیامبرمان به تو توسل می‌جوییم، پس ما را باران عطا بفرما»، سپس عباس رضی الله عنه برخاست و دعا کرد، و این دلیل بر عدم توسل به میت است؛ فرق نمی‌کند که چه منزلتی نزد الله تعالی داشته باشد. بلکه فقط به دعای شخص زنده‌ای که امید استجابت دعایش وجود دارد، توسل جسته می‌شود؛ به خاطر اینکه صالح است و بر دین الله تعالی استقامت دارد. زمانی که شخص از کسانی بود که معروف به دیانت و استقامت بوده و به دعایش توسل می‌شود، اشکالی ندارد، چنان که امیر المومنین عمر رضی الله عنه این کار را کرد. اما به هیچ وجه به اموات توسل نمی‌شود، و خواندن آنها، شرک اکبر است که شخص را از دین خارج می‌کند. الله تعالی می‌فرماید: {وَقَالَ رَبُّكُمُ ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُمْ إِنَّ الَّذِينَ يَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِي سَيَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ دَاخِرِينَ}[۱]، یعنی: {و پروردگارتان فرمود: مرا بخوانید تا دعای شما را بپذیرم. بی‌شک آنان که از عبادت من سرکشی می‌کنند، به زودی خوار و سرافکنده وارد دوزخ خواهند شد}.

[۱] – سوره غافر، آیه «۶۰».