یکشنبه 20 ربیع‌الثانی 1447
۲۰ مهر ۱۴۰۴
12 اکتبر 2025

۲۶۳ – تنجیم (ستاره شناسی) چیست؟ و حکم آن در اسلام چیست؟

۲۶۳ – از شیخ رحمه الله در مورد تنجیم (ستاره شناسی) و حکم آن سوال شد.

جواب دادند: تنجیم (ستاره شناسی) از نجم (ستاره) گرفته شده، و به معنی استدلال به حالات فلکی برای حوادثی است که در زمین اتفاق می‌افتند. یعنی، منجّم آنچه را که در زمین اتفاق افتاده یا خواهد افتاد را به حرکت ستارگان و طلوع و غروب و نزدیک و دور شدن آنها ربط دهد. تنجیم، نوعی سحر و کهانت بوده و حرام است. زیرا مبنی بر اوهام است و حقیت ندارد. آنچه در زمین اتفاق می‌افتد، هیچ ربطی به آنچه در آسمان اتفاق می‌افتد، ندارد. به همین خاطر، یکی از عقاید جاهلیت این بوده که گرفتگی خورشید و ماه، به خاطر این است که انسان بزرگی از دنیا رفته است. اما وقتی خورشید در عهد رسول الله صلی الله علیه وسلم و در همان روزی که فرزندشان ابراهیم از دنیا رفت، دچار گرفتگی شد، مردم گفتند: خورشید به خاطر مرگ ابراهیم، دچار گرفتگی شده است. رسول الله صلی الله علیه وسلم بعد از اینکه نماز کسوف خواندند، برای مردم خطبه‌ای ایراد کرده، و فرمودند: «خورشید و ماه دو نشانه از نشانه‌های الله هستند که به خاطر مرگ یا تولد کسی، دچار گرفتگی نمی‌شوند». این گونه، رسول الله صلی الله علیه وسلم ارتباط حوادث زمینی با احوال فلکی را ابطال نمودند. نیز به این خاطر که ستاره شناسی به این معنا، نوعی سحر و پیشگویی است که این نیز سبب اوهام و انفعالات روانی است که هیچ حقیقت و اصلی ندارد، و انسان را وارد ورطه‌‌ی اوهام و نحسی و مسائل بغرنج می‌کند.

اما نوع دیگری از ستاره شناسی هم وجود دارد که انسان به وسیله‌ی طلوع ستارگان، استدلال به اوقات و ازمنه و فصول می‌کند. این اشکالی ندارد و به کار بردن آن بدون مشکل است. مثلا بگوییم: وقتی فلان ستاره طلوع کرد، موسم بارندگی شروع می‌شود، یا وقت چیدن ثمر درختان و غیره است. این اشکالی ندارد.

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

(263) وسئل فضيلته : عن التنجيم وحكمه ؟

فأجاب بقوله : التنجيم مأخوذ من النجم ، وهو الاستدلال بالأحوال الفلكية على الحوادث الأرضية ، بمعنى أن يربط المنجم ما يقع في الأرض ، أو ما سيقع في الأرض بالنجوم بحركاتها ، وطلوعها ، وغروبها ، واقترانها ، وافتراقها وما أشبه ذلك ، والتنجيم نوع من السحر والكهانة وهو محرم ، لأنه مبني على أوهام لا حقيقة لها ، فلا علاقة لما يحدث في الأرض بما يحدث في السماء ، ولهذا كان من عقيدة أهل الجاهلية أن الشمس والقمر لا ينكسفان إلا لموت عظيم ، فكسفت الشمس في عهد النبي ، ﷺ ، في اليوم الذي مات فيه ابنه إبراهيم – رَضِيَ‌اللهُ‌عَنْهُ – فقال الناس : كسفت الشمس لموت إبراهيم ، فخطب النبي ، ﷺ ، الناس حين صلى الكسوف وقال : “إن الشمس والقمر آيتان من آيات الله لا ينكسفان لموت أحد ولا لحياته ” فأبطل النبي ، ﷺ ، ارتباط الحوادث الأرضية بالأحوال الفلكية ، وكما أن التنجيم بهذا المعنى نوع من السحر والكهانة فهو أيضاً سبب للأوهام والانفعالات النفسية التي ليس لها حقيقة ولا أصل ، فيقع الإنسان في أوهام ، وتشاؤمات ، ومتاهات لا نهاية لها .

وهناك نوع آخر من التنجيم وهو أن الإنسان يستدل بطلوع النجوم على الأوقات ، والأزمنة ، والفصول ، فهذا لا بأس به ولا حرج فيه ، مثل أن نقول إذا دخل نجم فلان فإنه يكون قد دخل موسم الأمطار، أو قد دخل وقت نضوج الثمار وما أشبه ذلك ، فهذا لا بأس به ولا حرج فيه.

مطالب مرتبط:

۲۶۴ – رابطه‌ی بین تنجیم و پیشگویی چیست؟ کدام یک خطرناک‌تر هستند؟

۲۶۴ – از شیخ رحمه الله سوال شد: رابطه‌ی بین تنجیم و پیشگویی چیست؟ کدام یک خطرناک‌تر هستند؟ جواب دادند: رابطه‌ی بین تنجیم و پیشگویی این است که هر دو مبنی بر اوهام و دروغ، و به باطل خوردن اموال مردم، و وارد کردن همّ و غمّ و غیره بر آنهاست. اما به نسبت خطر […]

ادامه مطلب …

۲۵۸ – حکم پرسیدن از فالگیر چیست؟

۲۵۸ – از شیخ رحمه الله سوال شد: حکم پرسیدن از فالگیر چیست؟ جواب دادند: پرسیدن از فالگیر، سه نوع است: اول: از او بپرسد و سپس او را تصدیق نموده و سخنش را معتبر بداند. این حرام بوده، و بلکه کفر است؛ زیرا تصدیق او در مورد علم غیب، تکذیب قرآن است. دوم: از […]

ادامه مطلب …

۲۶۶ – حکم کسی که باران را به فشار اتمسفر و دمای پایین آن ربط دهد چیست؟

۲۶۶ – از شیخ رحمه الله سوال شد: حکم کسی که باران را به فشار اتمسفر و دمای پایین آن ربط دهد، چیست؟ جواب دادند: ربط دادن باران به فشار اتمسفر و دمای پایین جو، گر چه سبب حقیقی است، اما شایسته نیست این در را برای مردم باز کرد. بلکه گفته می‌شود: این از […]

ادامه مطلب …

۲۶۱ – انواع علم نجوم و ستاره شناسی

۲۶۱ – از شیخ رحمه الله در مورد اقسام علم نجوم سوال شد. جواب دادند: علم نجوم دو نوع است: نوع اول: علمی که با آن بر حوادثی که در زمین اتفاق می‌افتد، استدلال می‌شود. این نوع، حرام است. مثلا استدلال می‌کند با نزدیک شدن فلان ستاره به فلان ستاره، چنین و چنان خواهد شد، […]

ادامه مطلب …

۲۶۲ – حکم یادگیری علم نجوم و حکمت از خلق شدن ستارگان چیست؟

۲۶۲ – از شیخ رحمه الله در مورد یادگیری علم نجوم، سوال شد؟ و اینکه حکمت از خلق شدن آن چیست؟ جواب دادند: علم نجوم، دو نوع است: نوع اول: علم تاثیر، که این نوع، خود به سه قسمت است: قسمت اول: معتقد باشد این نجوم، به عنوان فاعل، موثر هستند. به این معنی که […]

ادامه مطلب …

۲۶۵ – حکم طلب باران از ستارگان چیست؟

۲۶۵ – از شیخ رحمه الله سوال شد: حکم طلب باران از ستارگان چیست؟ جواب دادند: طلب باران از ستارگان، دو نوع است: نوع اول: شرک اکبر است، و دو صورت دارد: صورت اول: ستارگان را برای طلب باران، بخواند. مثل اینکه بگوید: ای ستاره‌ی فلانی، ما را باران بده یا به فریاد ما برس، […]

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه