سه‌شنبه 22 ربیع‌الثانی 1447
۲۲ مهر ۱۴۰۴
14 اکتبر 2025

۴۷ – آیا عدم جواز برای تبرک به آب دهان کسی با روایت «بسم الله تربة أرضنا، بریقة بعضنا، یشفی سقیمنا بإذن الله» تناقض دارد؟

۴۷ – از شیخ رحمه الله سوال شد: در فتوای قبل، شماره‌ی «۴۶» آمد که تبرک به آب دهان هیچ کس غیر از رسول الله ﷺ جایز نیست و نوعی از شرک به حساب می‌آید، به استثنای رقیه با قرآن که درست است. اما این با چیزی که در صحیحین از حدیث عایشه رَضِيَ‌اللهُ‌عَنْهَا روایت شده که رسول الله صلی الله علیه وسلم در هنگام رقیه کردن، می‌فرمودند: «بسم الله تربة أرضنا، بریقة بعضنا، یشفی سقیمنا بإذن الله» مشکل دارد. امیدواریم که این را برایمان توضیح دهید.

جواب دادند: عده‌ای از علما گفته‌اند که این مخصوص رسول الله ﷺ و به سرزمین مدینه است، و بر این اساس، هیچ اشکالی بین فتوای شماره قبل با این حدیث وجود ندارد.

اما نظر جمهور بر این است که این حدیث نه خاص رسول الله ﷺ و نه به سرزمین مدینه است. بلکه در مورد هر شخصی که رقیه می‌کند و در هر جایی که باشد، درست است. اما این از باب تبرک جستن به مجرد آب دهان نیست. بلکه منظورش آب دهانی است که همراه با رقیه، و خاکی است که برای شفاست و نه فقط مجرد تبرک است. اما جواب ما در فتوای سابق، در مورد تبرک جستن محض به آب دهان است، و بر این اساس، هیچ اشکالی بین این دو صورت وجود ندارد.

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

(47) وسئل فضيلة الشيخ: جاء في الفتوى السابقة رقم ” 46″ أن التبرك بريق أحد غير النبي ﷺ حرام ونوع من الشرك باستثناء الرقية بالقرآن حيث إن هذا يشكل مع ما جاء في الصحيحين من حديث عائشة رَضِيَ‌اللهُ‌عَنْهُا أن النبي ﷺ كان يقول : في الرقية : ” باسم الله تربة أرضنا بريقه بعضنا يشفى سقيمنا بإذن ربنا” فنرجو من فضيلتكم التكرم بالتوضيح؟

فأجاب بقوله : ذكر بعض العلماء أن هذا مخصوص برسول الله ﷺ وبأرض المدينة فقط وعلى هذا فلا إشكال.

ولكن رأي الجمهور أن هذا ليس خاصّاً برسول الله ﷺ ولا بأرض المدينة بل هو عام في كل راق وفي كل أرض ولكنه ليس من باب التبرك بالريق المجرد بل هو ريق مصحوب برقية وتربة للاستشفاء وليس لمجرد التبرك. وجوابنا في الفتوى السابقة هو التبرك المحض بالريق وعليه فلا إشكال لاختلاف الصورتين.

مطالب مرتبط:

۳۴ – جمع بین دو حدیث درباره‌ی «إن شاء الله»

جمع بین این فرموده‌ی رسول الله صلی الله علیه وسلم: «هیچ یک از شما نگوید: پروردگارا، اگر خواستی مرا بیامرز، پروردگارا، اگر خواستی بر من رحم فرما. خواسته‌اش را با عزم بخواهد و رغبتش را بزرگ گرداند. زیرا هیچ کسی نمی‌تواند الله تعالی را مجبور کند»، و این فرموده‌ی ایشان: «تشنگی رفع شد، و رگ‌ها خیس شدند، و إن شاءالله اجر، ثابت گشت»، چگونه است؟

ادامه مطلب …

۴۴ – آیا رقیه کردن با توکل منافاتی دارد؟

زمانی که انسان معتقد باشد این اسباب مجرد اسباب هستند و جز به اذن الله، تاثیری ندارند، عمل کردن به آنها با توکل منافاتی ندارد. بر این اساس، رقیه خواندن شخص بر خود یا بر برادران مریضش منافاتی با توکل ندارد، و ثابت است که رسول الله صلی الله علیه وسلم خود را با معوذتین رقیه می‌فرمودند، و نیز ثابت است که بر یارانشان نیز هنگامی که مریض می‌شدند، رقیه می‌خواندند.

ادامه مطلب …

۴۶ – حکم دمیدن در آب

دمیدن در آب بر دو نوع است. نوع اول: منظورش از دمیدن در آب، تبرک جستن به آب دهان شخص دمنده باشد. بدون شک این کار حرام و نوعی از شرک است. نوع دوم: انسان با نفسی که با آن قرآن تلاوت کرده است، در آب بدمد. این اشکالی ندارد و برخی از سلف آن را انجام داده‌اند.

ادامه مطلب …

۴۲ – تعلق خاطر داشتن به اسباب

آنچه که در اصل خود با توحید منافات دارد این است که انسان به چیزی تعلق خاطر داشته باشد که امکان ندارد تاثیری داشته و بشود کاملا بر آن اعتماد کرد و از الله تعالی هم روی گردان باشد؛ مثل تعلق قبر پرستان در هنگام بروز مصائب و مشکلات به کسی که در قبر خوابیده است...

ادامه مطلب …

۳۵ – منظور از حدیث «به وسیله­‌ی وجه الله، چیزی جز بهشت طلب نشود» چیست؟

در تفسیر این حدیث دو قول وجود دارد: (۱) از هیچ یک از مخلوقات با به کار بردن کلمه‌ی وجه الله، چیزی نخواهید. (۲) هنگامی که از الله چیزی طلب می‌کنید، اگر خواسته‌تان بهشت است و هر چیزی که مستلزم وارد شدن به بهشت است، با توسل به وجه الله آن را بخواهید، و اگر از امور دنیوی است، آن را با وجه الله از او نخواهید.

ادامه مطلب …

۴۸ – آیا نوشتن برخی آیات قرآن کریم مثل «آیة الکرسی» در ظرف‌ها با هدف مداوا کردن، جایز است؟

واجب است بدانیم که کتاب الله عز و جل، عزیزتر و جلیل‌تر از آن است که تا این حد مورد اهانت و ابتذال قرار گیرد. چگونه یک مومن می‌تواند راضی شود که کتاب الله و بزرگ‌ترین آیه در آن که آیت الکرسی است، را در ظرفی قرار دهد که در آن آب می‌خورد، و مورد اهانت قرار گرفته و در خانه انداخته شود و بازیچه‌ی بچه‌ها شود؟!

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه