۲۸ – آیا معنای «لا إله إلا الله» خارج کردن یقین فاسد نسبت به اشیاء و وارد کردن یقین صادقانه نسبت به الله است؟

۲۸ – از شیخ رحمه الله در مورد قول عده‌ای از مردم سوال شد که می‌گویند: معنای «لا إله إلا الله» خارج کردن یقین فاسد نسبت به اشیاء و وارد کردن یقین صادقانه نسبت به الله است؛ به این معنا که او کسی است که ضرر و نفع می‌رساند، و زنده می‌کند و می‌میراند، و هیچ چیزی دارای نفع و ضرری نیست، و این الله است که ضرر و نفع را در آن قرار داده است.

جواب دادند: سخن این اشخاص ناقص است. زیرا این معنی، فقط یکی از معانی لا إله إلا الله است، و معنای حقیقی آن که رسول الله صلی الله علیه وسلم به سوی آن دعوت داده است، و مشرکان به آن کفر ورزیدند، این است که هیچ معبود بر حقی جز الله وجود ندارد. چون اله به معنی مفعول است، و وزن فِعال به معنی مفعول می‌آید و این بسیار پیش می‌آید. از این نوع، مثل فراش است که به معنی مفروش، و بناء به معنی مبنی، و غراس به معنی مغروس است. اله نیز به معنی مألوه است؛ یعنی کسی که قلب‌ها او را به الوهیت گرفته و دوستش دارند و او را تعظیم می‌کنند، و حقیقتا کسی جز الله شایسته‌ی این نیست. پس این معنی لا إله إلا الله است.

همچنین علما توحید را به سه نوع تقسیم کرده‌اند: ربوبیت، و ألوهیت، و أسماء و صفات. توحید ربوبیت، یکتا دانستن الله در خلقت کردن و ملک و تدبیر است. توحید الوهیت، یکتا دانستن الله سبحانه و تعالی در پرستیده شدن است. توحید اسماء و صفات، یکتا دانستن الله با اسماء و صفاتی است که برای او واجب است؛ به این صورت که این اسماء و صفات را به صورت حقیقی برای الله تعالی اثبات کنیم، بدون اینکه آنها را تحریف یا تعطیل کرده یا برای آنها چگونگی و مثلیت قائل باشیم.

ممکن است عده‌ای بگویند این تقسیم کردن توحید، بدعت است. اما در جواب می‌گوییم: با پیگیری و تتبع نصوصی که در مورد توحید آمده است، دریافته‌ایم که این نصوص، خارج از این سه نوع تقسیم نیستند، و استدلال مبنی بر تتبع و استقراء، حتی در قرآن نیز ثابت شده است. چنان که در این فرموده‌ی الله تعالی آمده است: (أَفَرَأَيْتَ الَّذِي كَفَرَ بِآيَاتِنَا وَقَالَ لَأُوتَيَنَّ مَالًا وَوَلَدًا . أَطَّلَعَ الْغَيْبَ أَمِ اتَّخَذَ عِنْدَ الرَّحْمَنِ عَهْدًا[۱])، یعنی: (آیا دیدی آن کس را که به آیات ما کفر ورزید و گفت: به من مال و فرزند عطا خواهد شد. آیا بر غیب آگاهی یافته است، یا از نزد الله رحمن عهدی گرفته است؟). و جواب نه این و نه آن است. به همین خاطر الله تعالی فرمود: (كَلَّا سَنَكْتُبُ مَا يَقُولُ وَنَمُدُّ لَهُ مِنَ الْعَذَابِ مَدًّا[۲])، یعنی: (خیر، – چنین نیست – و خواهیم نوشت آنچه را می‌گوید). گروهی از متکلمین گفته‌اند: توحید این است که ایمان داشته باشی الله در افعال خود یکتاست و هیچ شریکی ندارد، و در ذات خود یکتاست و هیچ جزئی ندارد، و در صفاتش یکتاست، و هیچ همانند ندارد؛ که این تقسیمی ناقص است.

[۱] – سوره مریم، آیات «۷۷و۷۸».

[۲] – سوره مریم، آیه «۷۹».

تعداد بازدید: 3

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

( 28 ) سئل فضيلة الشيخ: عن قول بعض الناس : إن معنى ” لا إله إلا الله ” إخراج اليقين الفاسد على الأشياء وإدخال اليقين الصادق على الله، أنه هو الضار والنافع والمحيي والمميت، وكل شيء لا يضر ولا ينفع وأن الله هو الذي وضع فيه الضر والنفع؟

فأجاب بقوله: قول هذا القائل قول ناقص، فإن هذا معنى من معاني ” لا إله إلا الله ” ومعناها الحقيقي الذي دعا إليه رسول الله ﷺ وكفر به المشركون أنه لا معبود بحق إلا الله، فالإله بمعنى مفعول، وتأتي فِعال بمعنى مفعول وهذا كثير ، ومنه فراش بمعنى مفروش ، وبناء بمعنى مبني، وغراس بمعنى مغروس، فإله بمعني مألوه، أي الذي تألهه القلوب وتحبه وتعظمه ولا يستحق هذا حقّاً إلا الله.

فهذا معنى لا إله إلا الله.

وقد قسم العلماء التوحيد إلى أقسام ثلاثة : ربوبية، وألوهية، وأسماء وصفات، فتوحيد الربوبية هو إفراد الله سبحانه بالخلق والملك والتدبير، وتوحيد الألوهية هو إفراد الله سبحانه بالعبادة، وتوحيد الأسماء والصفات هو إفراد الله بما يجب له من الأسماء والصفات بأن نثبتها لله تعالى على وجه الحقيقة من غير تحريف ولا تعطيل ولا تكييف ولا تمثيل.

وقد يقول : البعض : إن هذا التقسيم للتوحيد بدعة. ولكن نقول : بتتبع النصوص الواردة في التوحيد وجدناها لا تخرج عن هذه الأقسام الثلاثة، والاستدلال المبني على التتبع والاستقراء ثابت حتىفي القرآن، كما في قوله تعالى:( أفرأيت الذي كفر بآياتنا وقال لأوتين مالاً وولداً. أطلع الغيب أم اتخذ عند الرحمن عهداً (. والجواب:لا هذا ولا هذا. ولهذا قال تعالى:( كلا سنكتب ما يقول : (سورة مريم، الآيات “77-79”) .

وبعض المتكلمين قالوا : التوحيد أن تؤمن أن الله واحد في أفعاله لا شريك له، واحد في ذاته لا جزء له، واحد في صفاته لا شبيه له، وهذا تقسيم قاصر.

مطالب مرتبط:

۲۹ – اولین چیزی که بر خلق واجب است چیست؟

اولین چیزی که بر خلق واجب است، همان اولین چیزی است که خلق به سوی آن دعوت می‌شوند و رسول الله صلی الله علیه وسلم زمانی که معاذ بن جبل را به یمن فرستاد، برای او توضیح داده و گفت: «تو نزد قومی از اهل کتاب می‌روی. باید اولین چیزی که آنها را به آن دعوت می‌دهی، گواهی دادن به یکتایی الله، و گواهی دادن به رسالت محمد صلی الله علیه وسلم باشد».

ادامه مطلب …

۲۷ – چگونه کلمه‌ی «لا إله إلا الله» همه‌ی انواع توحید را در بر می‌گیرد؟

کلمه «لا إله إلا الله» به شامل همه‌ی انواع توحید است؛ یا با متضمن بودن و یا با التزام آن. این گونه که وقتی کسی می‌گوید: «لا إله إلا الله»، چنین به ذهن متبادر می‌شود که منظور از آن توحید عبادت – که توحید الوهیت نامیده می‌شود – است. همچنین متضمن توحید ربوبیت است؛ زیرا هر کس که الله یکتا را می‌پرستد، او را نمی‌پرستد تا زمانی که به ربوبیت او اقرار نداشته باشد؛ و همچنین متضمن توحید اسماء و صفات است؛ زیرا انسان فقط کسی را می‌پرستد که می‌داند به خاطر اسماء و صفاتی که دارد، مستحق عبادت است.

ادامه مطلب …

۲۶ – شهادتین چیست؟

شهادتین: «گواهی دادن به اینکه هیچ معبود برحقی جز الله وجود ندارد، و محمد ﷺ، فرستاده‌ی اوست». این دو، کلید اسلام بوده و جز به وسیله‌ی این دو، امکان وارد شدن به اسلام وجود ندارد.

ادامه مطلب …