۱۴ – از شیخ رحمه الله سوال شد: جمع بین این دو حدیث چگونه است که پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمودند: «ایمان این است که به الله و ملائکه‌اش و کتاب‌های آسمانی و پیامبرانش و روز قیامت و به خیر و شرِ قضا و قدر ایمان بیاوری»، و حدیث: «ایمان هفتاد و چند شعبه است … الی آخر»؟

جواب دادند: ایمانی که همان عقیده است، دارای شش اصل است که در حدیث جبریل علیه الصلاة و السلام ذکر شده‌اند که وقتی از رسول الله صلی الله علیه وسلم در مورد ایمان پرسید، ایشان صلی الله علیه وسلم جواب دادند: «ایمان این است که به الله و ملائکه‌اش و کتاب‌های آسمانی و پیامبرانش و روز قیامت و به خیر و شرِ قضا و قدر ایمان بیاوری». متفق علیه. اما ایمانی که شامل اعمال و انواع آنها و جنس آن اعمال است، هفتاد و چند شعبه است. به همین خاطر است که الله تعالی، نماز را ایمان نامیده است، آنجا که می‌فرماید: ( وَمَا كَانَ اللَّهُ لِيُضِيعَ إِيمَانَكُمْ إِنَّ اللَّهَ بِالنَّاسِ لَرَءُوفٌ رَحِيمٌ[۱] )، یعنی: ( و الله نماز شما را ضایع نمی‌گرداند، بدون شک الله نسبت به مردمان، رئوف و مهربان است ). مفسرین گفته‌اند: إیمانکم به معنی نمازتان رو به سوی بیت المقدس است، زیرا صحابه قبل از اینکه دستور داده شوند رو به سوی کعبه نماز بخوانند، به سوی مسجد الاقصی نماز می‌خواندند.

[۱] – سوره بقره، آیه «۱۴۳».