(۶۷۳۱) سوال: تفاوت بین حُلم و رؤیا چیست؟
جواب:
تفاوت بین حلم و رؤیا این است که حلم از شیطان است و به دو صورت میباشد:
اول: خوابی که در آن انسان چیزهایی را میبیند که دوست ندارد و این به این دلیل است که شیطان به انسان در خواب، چیزهایی را نشان میدهد که او را ناراحت و غمگین کند.
دوم: خوابی که هیچ اصل و اساسی ندارد، بلکه اصلا وجهی ندارد و از جملهی آن، اینکه مردی به رسول الله صَلَّىاللهُعَلَيْهِوَآلِهِوَسَلَّم گفت: ای رسول الله، در خواب دیدم که گویا سرم از بدنم جدا شده است (راوی) میگوید: رسول الله صَلَّىاللهُعَلَيْهِوَآلِهِوَسَلَّم خندیدند و فرمودند: «إِذَا لَعِبَ الشَّيْطَانُ بِأَحَدِكُمْ فِي مَنَامِهِ، فَلَا يُحَدِّثْ بِهِ النَّاسَ»[۱]: (اگر شیطان در خواب یکی از شما با شما بازی کند (و خواب آشفتهای ببیند)، آن را برای دیگران تعریف نکند).
پس این حلم است و حلم از شیطان است و به دو صورت دیده میشود: یا چیزی است که برای انسان ناخوشایند است یا چیزی که هیچ اساس و ریشهای ندارد و غیرمنطقی است.
اما رؤیا از جانب الله سُبْحَانَهُوَتَعَالَىٰ است و رؤیا معمولاً منسجم و درست است و مانند خوابهای آشفته نیست.
[۱] تخریج آن گذشت.