شنبه 19 ربیع‌الثانی 1447
۱۹ مهر ۱۴۰۴
11 اکتبر 2025

(۶۷۲۴) حکم تبعیض معلم میان دانش‌آموزان در رفتار و برخورد

(۶۷۲۴) سوال: معلمی بین دانش‌آموزان تفاوت قائل می‌شود، به طوری که با برخی دانش‌آموزان سختگیر است و با برخی دیگر مهربان؛ در این وضعیت واجب او چیست؟ جزاکم الله خیرا.

جواب:

واجب معلم این است که با دانش‌آموزان با عدالت رفتار کند و نباید به کسی به خاطر نزدیکی‌اش، دوستی‌اش، ثروتش، شأن و مقامش، یا فقر و ضعفش امتیاز بدهد بلکه باید با عدالت رفتار کند به طوری که وقتی پاسخ‌ها را می‌خواند، از هرگونه میلی دور باشد و گویی پاسخ‌ها را از کسانی می‌خواند که نمی‌شناسد زیرا او در برابر الله  سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ مسئول است که در مقامش نسبت به کسانی که الله  سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ آن‌ها را تحت ولایت او قرار داده است، عدالت را رعایت کند و باید برای پاسخ صحیح آماده باشد.

 به این معلم می‌گویم: تصور کن اگر فرزند تو بود و معلم او حقش را پایمال می‌کرد یا بی‌دلیل دیگری را بر او ترجیح می‌داد، آیا تو او را نکوهش نمی‌کردی؟ بله، بدون شک نکوهشش می‌کردی؛ بنابراین معلم باید تقوای الله  سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ را داشته باشد و با فرزندان دیگران همان‌گونه رفتار کند که دوست دارد با فرزندان خودش رفتار شود تا ایمانش به الله  سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ تحقق یابد چنانچه رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم فرمودند: «لَا يُؤْمِنُ أَحَدُكُمْ حَتَّى يُحِبَّ لِأَخِيهِ مَا يُحِبُّ لِنَفْسِهِ»[۱]: (از شما کسی ایمان (کامل) ندارد مگر این که آنچه برای خود دوست می‌دارد را برای برادرش نیز دوست بدارد).


[۱] تخریج آن گذشت.

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: مُدرس يفرّق بين تلاميذه، حيث يكون حازمًا مع بعض الطلاب، ورقيقاً مع البعض الآخر، فما الواجب عليه في مثل هذه الحال مأجورين؟

فأجاب رحمه الله تعالى: الواجب على المدرس أن يقوم بالعدل بين الطلاب، فلا يحابي قريبا لقرابته ولا صديقا لصداقته، ولا غنيًّا لغناه، ولا شريفا لشرفه، ولا فقيرًا لفقره، ولا وَضِيعًا لضَعَتِه، بل عليه أن يقوم بالعدل بين الطلاب، بحيث يقرأ الأجوبة إذا كانت أجوبة متجردًا عن أي هوى، وكأنها أجوبة من لا يعرفهم، لأنه مسئول أمام الله -عز وجل- عن العدل في ولايته فيمن ولاه الله عليهم، فليستعد للجواب الصواب.

وإني أقول لهذا المدرّس: أرأيت لو كان لك ولد، وكان مدرسه يهضمه حقه، أو يُفضّل غيره بغير ،سبب أتراك تَعْتب عليه؟ والجواب: نعم سَتَعْتِب ، عليه بلا شك، وإذا كان كذلك، فعلى المدرّس أن يتقي الله -عز وجل- وأن يعامل أولاد الناس بما يحب أن يعامل به أولاده، حتى يتحقق له الإيمان بالله، فقد قال النبي – صلى الله عليه وعلى آله وسلم-: «لاَ يُؤْمِنُ أَحَدُكُمْ، حَتَّى يُحِبَّ لِأَخِيهِ مَا يُحِبُّ لِنَفْسِهِ».

مطالب مرتبط:

(۶۷۱۹) نظر شرع در مورد تقلب در درس انگلیسی چیست؟

برای دانش‌آموز جایز نیست در هیچ درسی تقلب کند، نه در انگلیسی و نه در سایر دروس که به او محول شده و اخذ مدرک به فهم این دروس وابسته است...

ادامه مطلب …

(۶۷۱۳) معلم مردی که به دختران در سن بلوغ درس می‌دهد، چگونه باید رفتار کند؟

باید از آن دوری کند و این کار را نکند، زیرا دخترانی که در سن بلوغ هستند، فتنه‌ هستند به‌ویژه اگر آنها را ببیند و آنها نیز او را ببینند؛ پس مجال زنان را به زنان بسپارد و او در حوزه‌ی مردان باشد....

ادامه مطلب …

(۶۷۰۶) حکم ادامه‌ی تحصیل دختری جوان در برابر مخالفت پدر

بر آنچه از طرف پدرت حاصل گشته است صبر کن، ممکن است الله  سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ از طریقی دیگر گشایش حاصل کند، به طوری که پدرت در امر خود تفکر کند و با افراد عاقل و دیندار مشورت نماید و الله  سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ وضعیت را تغییر دهد....

ادامه مطلب …

(۶۷۲۲) آیا برخواستن برای معلم جایز است؟

وادار کردن دانش‌آموزان پسر یا دختر به ایستادن برای معلم مرد یا معلم زن از امور منکر است و از رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم روایت شده که فرمودند: ...

ادامه مطلب …

(۶۶۹۰) از شما می‌خواهیم که برادران مدرسین را نصیحت و راهنمایی کنید؟

نصیحت من به برادران مدرسینم این است که تقوای الله  سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ را در کارشان رعایت نمایند و آن با اخلاص برای الله  سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ می‌باشد و این که قصدشان از تعلیم زنده کردن شریعت الله  سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ و فایده رساندن به بندگان الله  سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ باشد...

ادامه مطلب …

(۶۶۹۸) کفاره‌ی کوتاهی معلم در انجام وظایف و حکم صدقه از حقوق

نظر من این است که بر  او واجب می‌باشد به اندازه‌ای که کوتاهی کرده است، از حقوق خود به صندوق مدرسه واریز کند، اگر این امکان‌پذیر نیست، باید آن مبلغ را صدقه بدهد...

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه