سه‌شنبه 22 ربیع‌الثانی 1447
۲۲ مهر ۱۴۰۴
14 اکتبر 2025

(۳۱۹۳) حکم نماز در خانه غصبی

(۳۱۹۳) سوال: اگر خانه‌ی غصب شده‌ای وجود داشته باشد و شخصی  ناچار به سکونت در این خانه شود آیا نمازش در این خانه صحیح خواهد بود؟

جواب:

اهل علم پیرامون صحت نماز در در خانه‌ی غصب شده اختلاف نظر دارند. گروهی گفته‌اند: نماز وی صحیح است زیرا از سکونت در خانه نهی شده است نه از نماز خواندن در آن. بنابراین نهی به این عبادت ارتباطی ندارد و قاعده نیز چنین است که هر نهی که به عبادتی ارتباط نداشته باشد آن را باطل نمی‌سازد لذا اگر شخص روزه‌داری مرتکب غیبت از شخص دیگری شود این کارش حرام است اما روزه‌اش باطل نمی‌شود زیرا غیبت کردن به خاطر روزه حرام نشده است اما اگر این شخص بخورد یا بیاشامد روزه‌اش فاسد می‌شود زیرا نهی از خوردن و آشامیدن مربوط به روزه است.

بنابراین نماز خواندن در مکان غصب شده به خاطر ذاتش از آن نهی نشده  بلکه نهی بدین خاطر است که شخص با زور و قدرت بر این خانه چیره شده و آن را غصب کرده است لذا ماندن در این خانه به خاطر نماز خواندن یا کارهای دیگر حرام است. این نظر بسیاری از اهل علم است که: نماز خواندن در مکان غصب شده صحیح است اما این شخص به خاطر ماندن و چیره شدن به ناحق و ظلم بر این خانه گناه‌کار است.

قول دوم نزد اهل علم در این مسئله: نماز این شخص باطل است زیرا نمازش در مکان غصب شده‌ای واقع شده است. بنابراین این نماز مانند نمازی خواهد بود که در زمانی که نماز خواندن حرام است خوانده شده است. مثلا خواندن نماز نفل مطلق اگر در وقت نهی واقع شود باطل خواهد بود زیرا انجام این نماز در این وقت حرام است و مکان مغصوب نیز چنین است: وقتی ماندن در این خانه به طور مطلق حرام است ماندن برای نماز خواندن در این مکان نیز که ماندن در مکانی است که ماندن در آن حرام است لذا نماز حرام و باطل خواهد بود که این قول مشهور از مذهب امام احمد ابن حنبل -رحمه الله- است.

در صورتی که در این مکان غصب شده زندانی شود و نتواند از آن رهایی یابد و همان جا نماز بخواند نمازش صحیح است و نیازی به اعاده و دوباره خواندن ندارد.

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: إذا كان هناك بيت مغصوب واضطر شخص فسكن في هذا البيت، فهل صلاته في هذا البيت تكون صحيحة أم لا؟

فأجاب رحمه الله تعالى: البيت المغصوب اختلف أهل العلم في صحة الصلاة فيه، فمنهم من قال: إن الصلاة صحيحة؛ لأن النهي إنما نهي عن سكن البيت، وليس عن الصلاة، فالنهي لا يختص بهذه العبادة، وكل نهيا لا يختص بالعبادة فإنه لا يبطلها، ولهذا إذا اغتاب الصائم أحدًا فإن هذا الفعل مُحرَّم ولا يبطل به الصوم؛ لأنه لم يَحرَّمْ من أجل الصوم، ولو أنه أكل أو شرب لفسد صومه؛ لأن النهي يختص بالصوم.

فهنا الصلاة في المكان المغصوب ليس منهيًا عنها لذاتها، بل لكونه استولى على هذا البيت وغصبه، ولهذا فالمكث في هذا البيت لصلاة أو غيرها يكون حراما، وهذا رأي كثير من أهل العلم أن الصلاة في المكان المغصوب صحيحة، ولكنه آثم بمكثه واستيلائه على هذا بغير حق.

والقول الثاني لأهل العلم في هذه المسألة: أن صلاته تكون باطلة؛ لأنها وقعت في مكان مغصوب، فكانت كالصلاة التي تقع في زمان محرم فعلها فيه، فصلاة النفل المطلقة إذا وقعت في وقت النهي تكون باطلة، ذلك لأن الزمن يحرم فيه إيقاع هذه الصلاة، وكذلك هذا المكان المغصوب: لما كان يَحْرُمُ المكث فيه مطلقا، فالمكث فيه لصلاة يكون مكنا في مكان مُحرّم المكث فيه، فتقع الصلاة محرمة باطلة، وهذا هو المشهور من مذهب الإمام أحمد بن حنبل رحمه الله.

لكن لو حُبِسَ في مكان مغصوب، ولم يتمكن من الخلاص منه وصَلَّى، فإن صلاته صحيحة ولا إعادة عليه.

مطالب مرتبط:

(۳۱۸۵) آیا صحبت کردن در مسجد بدون مصلحت مانند صحبت کردن در مورد خرید و فروش جایز است؟

خرید و فروش، اجاره دادن و اجاره گرفتن در مسجد حرام است زیرا با هدف از بنای مساجد منافات دارد...

ادامه مطلب …

(۳۱۸۴) آیا صحبت کردن دنیوی در مسجد گناه دارد؟

صحبت کردن در مسجد دو نمونه است:....

ادامه مطلب …

(۳۱۸۳) حکم انتظار نماز در مصلا همراه با اشتغال به سخن گفتن دنیوی با اهل خانه

آن چه آشکار است این در فرموده‌‌ی رسول الله ﷺ وارد می‌‌شود...

ادامه مطلب …

(۳۱۹۸) فضیلت نماز خواندن در مسجد الحرام و مسجد نبوی چیست؟

از پیامبر ﷺ ثابت است که نماز خواندن در مسجد نبوی بهتر از هزار نماز در مساجد دیگر مگر در مسجد الحرام است....

ادامه مطلب …

(۳۱۹۲) اگر شخصی در مسجدی وضو بگیرد و نماز را در مسجد دیگری بخواند حکم این کار چیست؟

اگر وضو خانه خارج از مسجد باشد اشکالی ندارد در این وضو خانه وضو بگیرد و در مسجد دیگری نماز بخواند مگر زمانی که نماز در این مسجد اقامه شده باشد که بهتر است در همین مسجد نماز بخواند.

ادامه مطلب …

(۳۲۰۲) حکم اقامه‌ی نماز در مسجدی که به‌ صورت پراکنده برای برخی نمازها استفاده می‌شود

نماز خواندن در این مسجد مادامی که نماز جماعت در آن برپا می‌شود جایز است اما نماز خواندن در مسجدی که همه‌ی نمازها در آن برپا می‌شود بهتر است.....

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه