(۳۱۶۳) آیا نماز عیدها جایز است شخص قبل از نماز هنگام ورود به مسجد دو رکعت بخواند؟

(۳۱۶۳) سوال: آیا نماز عیدها جایز است شخص قبل از نماز هنگام ورود به مسجد دو رکعت بخواند چه در عید فطر و چه در عید قربان باشد؟

جواب:

پیرامون خواندن دو رکعت هنگام ورود به مصلای عید یا استسقاء (نماز طلب باران) بین اهل علم اختلاف وجود دارد برخی می‌‌گویند: مکروه است که قبل و بعد از نماز در آن جا سنت بخواند و این قول مشهور در مذهب امام احمد O است و دلیل آن‌‌ها این است که پیامبر ﷺ برای نماز عید خارج شد و دو رکعت خواند اما قبل و بعد آن نماز نخواند.

برخی از علما می‌‌گویند: قبل از نماز، سنت می‌‌خواند اما بعد از آن سنت نمی‌‌خواند زیرا پیامبر ﷺ بعد از آن سنت نخوانده است اما از سنت خواندن قبل از آن نهی نشده است و اصل بر مباح بودن است مگر این که در وقت نهی باشد مثلا قبل از بالا آمدن خورشید به اندازه‌‌ی یک نیزه باشد زیرا این وقت نهی است و جایز نیست انسان در این وقت سنت مطلق (بدون سبب) بخواند اما سنتی که دارای سبب است در آن اختلاف شده و آن را إن شاء الله ذکر می‌‌کنیم.

برخی می‌‌گویند: خواندن نماز نه قبل و نه بعد از نماز عید مکروه نیست زیرا کراهت حکم شرعی است که نیاز به دلیل شرعی دارد و از پیامبر ﷺ وارد نشده که از آن نهی کند اما بهتر است قبل و بعد از نماز عید نمازی نخواند مگر نمازی که دارای سبب باشد مانند تحیه‌‌ی مسجد و این قول نزد من راجح‌‌ترین اقوال است یعنی کراهتی در نماز خواندن قبل و بعد آن وجود ندارد اما بهتر است در آن مکان قبل و بعد از نماز عید نماز نخواند مگر این که وقت نهی باشد مثلا قبل از بالا آمدن خورشید به اندازه‌‌ی یک نیزه باشد در این وقت نماز حرام است مگر این که تحیه‌‌ی مسجد باشد یعنی هرگاه وارد مصلای عید شد دو رکعت قبل از این بنشیند بخواند به دلیل عموم فرموده‌‌ی رسول الله ﷺ: «إذا دخل أحدکم المسجد فلا یجلس حتی یصلی رکعتین»[۱]: (هرگاه یکی از شما وارد مسجد شد قبل از این که دو رکعت بخواند ننشیند).

اگر کسی بگوید: مصلای عید مسجد نیست چون که مصلا نامیده می‌‌شود و مسجد نامیده نمی‌‌شود؟ جواب: علما اختلاف نموده‌‌اند که آیا مصلای عید مسجد است یا خیر؟ مشهور در مذهب امام احمد این است که مصلای عید مسجد است و این قول راجح است زیرا پیامبر ﷺ زنان را امر نمود که برای نماز عید خارج شوند و به کسانی که حیض هستند امر نمود که از مصلا دور شوند[۲]و این دلالت می‌‌دهد بر این که دارای حکم مسجد است لذا احکام یک چیز بر آن دلالت می‌‌دهد بنابراین پیامبر ﷺ به کسانی را که حیض هستند امر نمود که از مصلای عید دور شوند این دلیل بر مسجد بودن آن است زیرا مکانی که حائض از منع می‌‌شود مسجد است و اگر آشکار شد که مسجد است دلیلی بر خارج ساختن آن از عموم فرموده‌‌ی رسول الله ﷺ وجو ندارد: «إذا دخل أحدکم المسجد فلا یجلس حتی یصلی رکعتین»[۳]: (هرگاه یکی از شما وارد مسجد شد قبل از این که دو رکعت بخواند ننشیند) اما با این وجود شایسته نیست بر کسی که نشست و دو رکعت نخواند انکار شود همان‌‌طور که بر کسی که دو رکعت نخواند انکار نمی‌‌شود زیرا این مسأله از مسائلی است که خلاف در آن جایز است و مسائلی که خلاف در آن جایز است بر هیچ کسی که تابع یکی از دو قول شود انکار نمی‌‌شود یا به خاطر مقتضای دلیل نزد او و یا به اعتمادش به کسی که قائل به این قول است و بدون شک کسی که با ورود به مصلای عید دو رکعت بخواند به حق نزدیک‌‌تر از کسی است که نماز نخواند.

[۱] تخریج آن گذشت.

[۲] تخریج آن گذشت.

[۳] تخریج آن گذشت.

تعداد بازدید: 0

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: في صلاة الأعياد هل يجوز للشخص أن يصلي ركعتين قبل الصلاة وعند دخوله المسجد، سواء في الفطر أو في الأضحى؟

فأجاب – رحمه الله تعالى -: صلاة ركعتين عند دخول مصلى العيد لصلاة العيدين أو للاستسقاء مختلف فيها عند أهل العلم، فمنهم من قال: إنه يكره أن يتنفل قبل الصلاة وبعدها في موضعها وهذا هو المشهور من مذهب الإمام أحمد رحمه الله، واستدلوا لذلك بأن النبي صلى الله عليه وسلم خرج في صلاة العيد فصلي ركعتين، لم يصل قبلهما ولا بعدهما.

ومن العلماء من يقول: يتنفل قبل الصلاة ولا يتنقل بعدها؛ لأن النبي صلى الله عليه وسلم لم يتنفل بعدها، وأما قبل الصلاة فلم يرد نهي عنه، والأصل الإباحة، إلا إذا كان في وقت نهي، كما لو كان قبل ارتفاع الشمس قيد رمح، فإن هذا وقت نهي لا يجوز أن يتطوع الإنسان فيه بالنفل المطلق، وأما النفل الذي له سبب ففيه خلاف، وسنذكره إن شاء الله.

ومن العلماء من يقول: إن الصلاة غير مكروهة، لا قبل الصلاة ولا بعدها، وذلك لأن الكراهة حكم شرعي يحتاج إلى دليل شرعي، ولم يرد عن النبي – عليه الصلاة والسلام- أنه نهى عن ذلك، ولكن الأفضل أن لا يصلي قبلها ولا بعدها إلا ما له سبب كتحية المسجد، وهذا القول عندي أرجح الأقوال، أي: إنه لا كراهة في الصلاة قبلها ولا بعدها، ولكن الأفضل أن لا يصلي قبلها ولا بعدها في موضعها، إلا إذا كان وقت نهي، بأن كان قبل أن ترتفع الشمس قيد رمح، فالصلاة محرمة إلا تحية المسجد، أي: إذا دخل إلى مصلى العيد صلى ركعتين قبل أن يجلس؛ لعموم قول النبي صلى الله عليه وسلم: «إذا دخل أحدكم المسجد فلا يجلس حتى يصلي ركعتين».

فإن قال قائل : مُصَلَّى العيد ليس هو المسجد، بدليل أنه يسمى المصلي ولا يسمى مسجدًا؟ فالجواب: أن العلماء مختلفون: هل مُصَلَّى العيد مسجد أم لا؟ والمشهور من مذهب الإمام أحمد أن مصلى العيد مسجد، وهذا هو القول الراجح لأن النبي صلى الله عليه وسلم أمر النساء أن يخرجن لصلاة العيد، وأمر الحيض أن يعتزلن المصلى، وهذا يدل على أن له حكم المسجد، فالشيء يستدل بأحكامه عليه، فإذا كان النبي – عليه الصلاة والسلام – أمر الْحُيَّض بأن يعتزلن مصلَّى العيد، كان دليلا على أنه مسجد، إذ إن الذي تمنع منه الحائض هو المسجد، وإذا تبيَّن أنه مسجد فإنه لا دليل على إخراجه من عموم قول الرسول صلى الله عليه وسلم: «إذا دخل أحدكم المسجد فلا يجلس حتى يصلي ركعتين»، ولكن مع ذلك لا ينبغي أن يُنْكَرَ على من جلس ولم يصل ركعتين كما لا ينكر على من صلى ركعتين، وذلك لأن هذه المسألة من مسائل الخلاف التي يسوغ فيها الاجتهاد، والمسائل التي يسوغ فيها الاجتهاد لا ينكر فيها على أحد تبع فيها أحد القولين، إما بمقتضى الدليل عنده، وإما بثقته بمن قال به و لكن لا شك أن من صَلَّى ركعتين بدخول مصلى العيد أقرب للصواب ممن لم يصل.