سه‌شنبه 22 ربیع‌الثانی 1447
۲۲ مهر ۱۴۰۴
14 اکتبر 2025

(۴۷۵۳) حکم شرعی اموال پیدا شده پس از گذشت یک سال

(۴۷۵۳) سوال: اگر انسان چیزی بیابد و پس از جستجوی فراوان، اثری از صاحب آن یافت نشود، آیا این شی بر او حرام است یا خیر؟ لطفا راه حلی به ما ارایه دهید خداوند به شما اجر عنایت بفرماید.

جواب:

اگر شخصی چیزی بیابد و به نیت یافتن صاحبش آن را بردارد، اما پس از یک سال صاحب آن پیدا نشود، آن شی بر او حلال خواهد بود و جزو املاک او حساب خواهد شد و می­تواند هر طور که خواست با آن رفتار کند. اما اگر پس از یک سال یا قبل از اتمام این یک سال صاحب آن پیدا شده و با دادن نشانی درست، آن را طلب نمود، واجب است که آن شی پیدا شده را به او پس دهد.

جناب شیخ اگر آن شی را مصرف کرد و سپس صاحب آن نزد وی آمده، با دادن نشانی آن را طلب نمود چه؟

اولا تا قبل از اتمام یک سال حق استفاده از آن شی را ندارد، مگر اینکه آن شی به گونه­ای باشد که نتوان از آن به مدت یک سال تمام نگه داری کرد. برای مثال خوردنی باشد و فاسد گردد یا اینکه کالایی باشد که نگه­داری از آن هزینه­بردار باشد و برای رهایی از این هزینه­ها ناچار باشیم آن را بفروشیم. در این موارد تصرف در آن شی قبل از اتمام موعد یک ساله بلااشکال خواهد بود و باید طبق ویژگی­های آن شی با آن رفتار کرد. اما اگر صاحب آن آمد به او بگوید که به فلان دلیل آن را فروختم یا فلان کار را با آن کردم تا از مخارج آن رهایی یابم یا از فاسد شدن آن جلوگیری کنم. اگر یک سال آن سپری شد می­تواند هر طور که خواست با آن شی پیدا شده، رفتار کند. اگر پس از آن صاحبش پیدا شد، باید عین آن شی را به او برگرداند یا به نحوی دیگر با وی توافق کرده و او را راضی نماید.

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: ما حُكم اللَّقَطَة إذا التقطها إنسان، وبعد البحث عن أهلها لم يظهر لها أحد، هل هي حرام أم لا، أفيدونا بالحلّ، أو عدمه، وفقكم الله؟

فأجاب -رحمه الله تعالى-: إذا كان الملتقط قد التقط هذه اللقطة -و هي المال الضائع- التقطها بنيَّة أنه سيعرفها، ويتطلب وصولها إلى صاحبها، وعرفها سنة، ولم يأت صاحبها، فإنها تكون حلالا له، داخلة في ملكه، يتصرف فيها كما يشاء، وأما إذا جاء صاحبها في أثناء الحول، أو بعده ووَصَفَها وصفا منطبقا عليها، فإنه يجب أن يدفعها إليه.

فضيلة الشيخ، وإذا أكلها، أو أنفقها، ثم جاء صاحبها إليه، ووصفها بما يوضحها؟

فأجاب رحمه الله تعالى: أولا لا يجوز أن يتصرف فيها قبل تمام الحول، بل يجب عليه حفظها، إلا إذا كانت مما لا يبقي إلى تمام الحول، كبعض المأكولات مثلا التي تفسد ببقائها، أو كان بقاؤها يتطلب نفقات كبيرة، فيبيعها الإنسان ليسلم من النفقات عليها، فهذا لا بأس، بل يجب عليه حينئذ أن يتصرف هذا التصرف، ولكن لا يتصرف حتى يعرف أوصافها، فإذا جاء صاحبها قال له: إن هذه اللقطة التي وجدتها تصرفت فيها بكذا وكذا لحفظها، أو للوقاية من النفقات الكثيرة التي يتطلبها بقاؤها. أما إذا تم الحول فهي ملكه يتصرف فيها بما يشاء، ثم إذا جاء صاحبها، وجب عليه أن يرُدَّ عليه مثلها، أو يتفق معه على ما يتفقان عليه.

مطالب مرتبط:

(۴۷۶۱) حکم پیدا کردن شیئی گم شده در حرم

اگر انسان در مکه چیزی پیدا کرد، باید به صورت مداوم آن را آگهی کند و به دنبال صاحب آن بگردد تا پیدا شود، یا اینکه آن را به مسئولین مربوط به اشیای گم شده تحویل دهد تا مسئولیت از وی سلب گردد....

ادامه مطلب …

(۴۷۵۴) آیا پس از گذشت یک هفته می‌توان از مال گمشده استفاده کرد؟

اگر قیمت آنچنانی ندارد و قادر به یافتن صاحب ماشین نیستی، پس از آن تو است....

ادامه مطلب …

(۴۷۵۹) با پول پیدا شده در خیابان چه باید کرد؟

اگر کسی مبلغ معتنابهی پول پیدا کرد، حتما باید به مدت یک سال به دنبال صاحب آن بگردد و برای آن اعلامیه بزند و اگر در مدت این یک سال اثری از صاحب آن پیدا نشد، آن پول متعلق به یابنده خواهد بود....

ادامه مطلب …

(۴۷۶۵) گم کردن کفش در حرم و حکم استفاده از کفش دیگران

جایز نیست انسان وقتی کفش یا دمپایی­هایش را گم می­کند دمپایی یا کفش کس دیگری را در جاکفشی مساجد عادی یا مسجدالحرام یا مسجدالنبوی بردارد،...

ادامه مطلب …

(۴۷۵۵) حکم فروختن دام بدون اجازه صاحبش

کسی که دامی را پیدا می­کند بر او واجب است که به دنبال صاحب آن بگردد. البته شتر شامل این مساله نیست. نباید کاری با شتر داشته باشیم....

ادامه مطلب …

(۴۷۵۸) حکم یافتن کیف پول در سفر

اگر کسی مبلغ معتنابهی پول پیدا می­کند که مطمئن است آن قدر است که صاحب آن را برای یافتنش به تکاپو انداخته باشد، باید حتما یک سال برای یافتن صاحب آن صبر کند و اگر پیدا نشد، آنگاه آن را برای خود خرج نماید....

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه