(۴۴۹۲) آیا عقیقه دادن از جانب میت جایز است؟

(۴۴۹۲) سوال: مادرم فوت کرده است و می‌خواهم که عقیقه‌ی آن را بدهم و از یکی از امام‌های مساجد بغداد سوال کردم، گفت: عقیقه فقط بری زنده‌ها می‌باشد و برای میت نیست، به نظر شما حکم شرعیت در این مورد چیست؟

جواب:

عقیقه برای میت مشروع نیست بلکه فقط در هنگام تولد که هفت روز از آن گذشته باشد مشروع است و این برای پدر فرزند مشروع است که برای فرزند پسر یا دختر خود عقیقه دهد که برای فرزند پسر دو گوسفند یا بز و برای فرزند دختر یک گوسفند یا بز در روز هفتم ذبح می‌کند و قسمتی از آن را می‌خورد و قسمتی دیگر را صدقه و قسمتی دیگر را هدیه می‌دهد و اشکالی ندارد که نزدیکان و همسایگانش را در روز هفتم دعوت کند و قسمتی را نیز صدقه دهد و بین این و آن جمع ببندد.

و اگر انسان دست تنگ می‌باشد کفایت می‌کند که از جانب فرزند پسر یک گوسفند یا بز بدهد و اما اگر در روز هفتم نتوانست در روز چهاردهم و باز هم نتوانست در روز بیست و یکم و اگر باز هم نتوانست در هر روزی که خواست عقیقه را بدهد.

اما از جانب میت عقیقه داده نمی‌شود بلکه برای او دعای رحمت و مغفرت می‌شود که این برایش از چیزهای دیگر بهتر می‌باشد چون رسول اللهﷺ در آنچه ابوهریرهJ روایت می‌کند می‌‌فرماید: «إِذَا مَاتَ الْإِنْسَانُ انْقَطَعَ عَنْهُ عَمَلُهُ إِلَّا مِنْ ثَلَاثَةٍ ؛ إِلَّا مِنْ صَدَقَةٍ جَارِيَةٍ، أَوْ عِلْمٍ يُنْتَفَعُ بِهِ، أَوْ وَلَدٍ صَالِحٍ يَدْعُو لَهُ»[۱] : (با مرگ انسان ، رشته عملش قطع مى شود ، مگر از سه چيز : صدقه جارى، دانشى كه مردم از آن بهره مند شوند ، و فرزند نيكوكارى كه برايش دعا كند): لذا فرمود: «أَوْ وَلَدٍ صَالِحٍ يَدْعُو لَهُ»[۲] : (یا فرزند نيكوكارى كه برايش دعا كند): و نفرمود: فرزند صالحی که برایش روزه بگیرد یا نماز بخواند یا صدقه دهد و مانند آن پس این دلیل بر این است که دعا از عملی که به میت هدیه داده شود بهتر است و اگر انسان به میت عملی صالح هدیه کنند مانند صدقه دادن یا دو رکعت نماز بخواند و برای ویت نیت داشته باشد یا قرآن بخواند و برای میت نیت داشته باشد حرجی در آن نیست ولی دعا از همه‌ی این‌ها با فضیلت‌تر است زیرا آن چیزی است که رسول اللهﷺ بدان ارشاد نموده است.

[۱] تخریج آن گذشت.

[۲] تخریج آن گذشت.

تعداد بازدید: 11

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

تقول السائلة والدتي توفيت وأريد أن أعمل لها عقيقة، وعند الاستفسار من أحد الأئمة في أحد المساجد في بغداد قال: إن العقيقة تُعْمَلُ لِلْحَيِّ وليس للميت، ما حكم الشرع في نظركم في هذا؟

فأجاب رحمه الله تعالى : العقيقة لا تشرع للميت، وإنما تشرع عند الولادة في اليوم السابع من ولادة الإنسان يشرع لأبيه بتأكد أن يعق عن هذا الولد سواء كان ذكرًا أم أنثى، لكن الذكر له عَقِيقَتَانِ والأنثى لها عقيقة واحدة، تذبح في اليوم السابع، ويؤكل منها، ويُتَصَدَّقُ، ويُهْدَى، ولا حرج على الإنسان إذا ذبحها في اليوم السابع أن يدعو إليها أقاربه وجيرانه، وأن يتصدق منها بشيء فيجمع بين هذا وهذا.

وإذا كان الإنسان غير واسع ذات اليد وعق عن الذكر بواحدة أجزأه كما قال العلماء، وإذا لم يمكن في اليوم السابع ففي اليوم الرابع عشر، فإن لم يمكن ففي اليوم الحادي والعشرين، فإن لم يمكن ففي أي يوم شاء، هذه هي العقيقة.

وأما الميت فإنه لا يعق عنه، ولكن يدعى له بالرحمة والمغفرة والدعاء له خير من غيره، ولهذا قال النبي -عليه الصلاة والسلام- فيما رواه أبو هريرة رضي الله عنه: «إذا مات الإنسانُ انْقَطَعَ عَمَلُهُ إلا من ثلاث: صدقة جارية، أو علم ينتفع به، أو ولد صالح يَدْعُو له»، فقال -عليه الصلاة والسلام-: «أو ولد صالح يدعو له»، ولم يقل: أو ولد صالح يصوم له، أو يصلي له، أو يتصدق عنه، أو ما أشبه هذا، فدل هذا على أن الدعاء أفضل من العمل الذي يُهْدَى إلى الميت، وإن أهدى الإنسان إلى الميت عملا صالحا كأن يتصدق بشيء ينويه للميت، أو يصلي ركعتين ينويها للميت، أو يقرأ قرآنًا يَنْوِيه للميت فلا حرج في ذلك، ولكن الدعاء أفضل من هذا كله، لأنه هو الذي أرشد إليه النبي صلى الله عليه وعلى آله وسلم.