دوشنبه 21 ربیع‌الثانی 1447
۲۱ مهر ۱۴۰۴
13 اکتبر 2025

(۴۴۳۷) حکم ادای فدیه‌ی حج در غیر از حرم

(۴۴۳۷) سوال: حج را به جا آوردم و به سبب خطاهایی که در بعضی از مناسک حج داشتم بر من فدیه واجب شد و پول کافی برای ذبح فدیه نداشتم لذا جایز است که در شهر خود فدیه دهم؟ و به فقرای آنجا طعام دهم یا باید چکار کنم؟

جواب:

این جایز نیست زیرا واجب است قربانی حج تمتع و قران باید در مکه یا منی یا داخل حرم باشد و اگر در آن وقت نمی‌توانی پس همانطور که اللهÀ امر می‌کند واجب است که سه روز را در ایام حج و هفت روز را هنگامی که به پیش خانواده‌ات برگشتی روزه بگیری.

مجری: شیخ بزرگوار این ذبحی که برای او واجب شده است برای قربانی جبران می‌باشد زیرا می‌گوید: به سبب بعضی از خطاهایی که در مناسک حج مرتکب شده است؟

جواب: اگر این ذبح برای جبران می‌باشد باید بدانیم که چه چیزی رخ داده است اگر که ترک واجبی بچده است پس آن را در مکه ذبح می‌کند چون که متعلق به نسک می‌باشد.

مجری: در غیر مکه به جا نمی‌آید؟

جواب: بله اگر که محظوری انجام داده باشد همانطور که بیان کردیم یکی از این سه امور او را کفایت می‌کند: یا به شش مسکین در مکه یا در مکانی که محظور انجام داده، غذا دهد و یا سه روز روزه بگیرد و در این حال سه روز روزه می‌گیرد چون که او در مکه نیست مگر این که آن محظور همبستری قبل از تحلل اول در حج بوده است که بر او واجب می‌شود که یک شتر را ر مکه یا مکانی که محظور را انجام داده است ذبح کند و بین فقرا تقسیم کند یا این جزای شکار می‌باشد که مثل آن واجب می‌شود یا غذا یا روزه که در مکان خود روزه می‌گیرد و اگر غذا یا ذبح باشد که اللهÀ می‌فرماید: {هَدۡیَۢا بَـٰلِغَ ٱلۡكَعۡبَةِ} [سوره المائدة: ۹۵] : ((بصورت) قربانی به کعبه برساند): لذا باید در حرم باشد.

مجری: شیخ بزرگوار آیا اگر مقیمی را در مکه می‌شناسد می‌تواند که او را وکیل کند؟

جواب: بله می‌تواند در این باره وکیل بگیرد زیرا رسول اللهﷺ در ذبح‌های باقی مانده علی را وکیل کرد.

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: لقد أديت فَرِيضَةَ الْحَجِّ، ووجبت عَلَيَّ الْفِدْيَةُ بسبب بعض الأخطاء في مناسك الْحَجّ، وبسبب نقص المال لم أتمكن من ذبح الْفِدْيَةِ فِي الْحَجِّ، فهل يجوز أن أَفْدِي في بلدي، وأطعمه إلى الفقراء عندي، أم ماذا أفعل؟

فأجاب رحمه الله تعالى: لا يجوز هذا لأن دَمَ الْمُتْعَةِ والقِران يجب أن يكون في الْحَرَمِ في مَكَّةَ، أو في مِنّى، أو في داخل أميال الْحَرَمِ، وإذا كان لا شيء عندك في ذلك الوقت، فإن الواجب كما أمر الله -عز وجل- أن تصوم ثلاثة أيام في الْحَجِّ وسبعة إذا رجعت لأهلك.

فضيلة الشيخ: يظهر هذا الذبح الذي يجب عليه دَمُ جُبْرَانٍ، لأنه يقول: بسبب بعض الأخطاء في مناسك الحج؟

فأجاب -رحمه الله تعالى : إذا كان دَمَ جُبْرَانٍ فلا بد أن نعرف ما هو هذا الشيء الذي حصل، إن كان ترك واجبًا ففيه فدية يذبحها في مكة، لأنها تتعلق بالنسك.

فضيلة الشيخ: ولا يجزئ في غير مَكَّةَ؟

فأجاب رحمه الله تعالى: نعم، وإن كان فعل محظور، فإنه كما ذكرنا فيما سبق يجزئ فيه واحدةٌ من ثلاثة أمور: إما إطعام ستة مساكين، ويكون في مَكَّةَ، أو في مكان فعل المحظور، وإما صيام ثلاثة أيام، وفي هذه الحال يصوم ثلاثة أيام لأنه ليس في مكة، إلا أن يكون هذا المحظور جَمَاعًا قبل التحلل الأول في الْحَجّ، فإن الواجب فيها بدنة يذبحها في مكان فعل المحظور، أو في مَكَّةَ ويفرقها على الفقراء، أو أن يكون جزاء صيد، فإن الواجب مثله، أو إطعام، أو صيام فإن كان صوما ففي مكانه، وإن كان إطعامًا أو ذبحًا، فإن الله يقول: ﴿ هَدْيَا بَلغَ الْكَعْبَةِ [المائدة: ٩٥]، فلا بد أن يكون في الْحَرَم.

فضيلة الشيخ: وله أن يُوَكَّلَ في ذلك المقيم في مَكَّةَ مثلًا إذا كان يعرف أحدًا مقيما في مَكَّةَ؟

فأجاب – رحمه الله تعالى-: نعم له أن يُوَكَّلَ في هذا لأن النبي -عليه الصلاة والسلام – وَكَل عليا رضي الله عنه في ذبح ما بقي من هَدْيِهِ.

مطالب مرتبط:

(۴۴۳۴) حکم استفاده از گوشت فدیه برای اطعام حجاج پیش از پرداخت هزینه آن

اگر بعد از عید بوده است در محلش بوده اما یک چیز از آن فوت شده است و آن این است قربانی واجب است به فقیر نیز چیزی برسد و به آنها داده شود لذا بر گردن آنها بوده که حداقل چیزی که به آن گوشت اطلاق می‌شود به فقرای حرم در آنجا صدقه بدهند...

ادامه مطلب …

(۴۴۳۱) حکم گم شدن قربانی در ایام حج

بر او واجب است که از جای آن قربانی دیگری را بخرد...

ادامه مطلب …

(۴۴۳۵) آیا با وجود روزه گرفتن، قربانی همچنان بر ذمه باقی می‌ماند؟

ذمه‌ی تو با روزه‌ای که گرفته‌ای برئ است زیرا بر اساس این که مالت کفایت نمی‌کرده است...

ادامه مطلب …

(۴۴۳۳) حکم کسی که قربانی‌اش را ذبح می‌کند سپس می‌رود و در کشتارگاه رها می‌کند

اگر هنگامی که ذبح می‌کند کسی وجود دارد آن را بگیرد اشکالی ندارد لذا هنگامی ذبح کرد به آن‌ها می‌گوید: این را بردارید اما اگر کسی نزدش نمی‌باشد که آن‌ها را بردارد یا که اکراه داشته باشد و یا بر او حرام باشد در این صورت اولا ضایع کردن مال است ...

ادامه مطلب …

(۴۴۳۶) حکم تأخیر در روزه‌ی بدل قربانی حج تمتع و جایگزینی آن با قربانی مالی

اگر این در وقت قربانی کردن یعنی قبل از گذشت ایام تشریق بوده که صحیح است یعنی بعد از آن که سه روز روزه گرفته می‌خواهد که قربانی کند که اصل می‌باشد و اگر این در وقت قربانی باشد که صحیح است اما بعد از آن وقت قربانی با تمام شدن ایام تشریق گذشته است و فقط باید روزه بگیرد...

ادامه مطلب …

(۴۴۳۲) حکم تأخیر در ذبح قربانی تا روز سوم ایام تشریق و مصرف آن در منی

اگر که ذبح را از روز اول به روز دوم یا سوم به تأخیر بیاندازد اشکالی ندارد بلکه بهتر از این است که روز اول ذبح کند و کسی از آن نفعی نبرد و همچنین اگر در روز اول ذبح کند و بین فقرای مکه توزیع کند اشکالی ندارد....

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه