دوشنبه 21 ربیع‌الثانی 1447
۲۱ مهر ۱۴۰۴
13 اکتبر 2025

(۳۵۴۵) حکم قرائت قرآن و اطعام در خانه میت به نیت صدقه

(۳۵۴۵) سوال: به نظر شما حکم شرع در مورد کسانی که برای میت در خانه‌اش قرآن می‌خوانند و غذا می‌خوردند و می‌گویند این صدقه است، چیست؟

جواب:

می‌گویم نگه داشتن میت در خانه‌اش بعد از آماده کردنش خلاف سنت است و سنت این می‌باشد که در دفن او شتاب ورزیده شود به این خاطر که رسول اللهﷺ می‌فرماید: {أَسْرِعُوا بِالْجِنَازَةِ، فَإِنْ تَكُ صَالِحَةً فَخَيْرٌ تُقَدِّمُونَهَا، وَإِنْ يَكُ سِوَى ذَلِكَ فَشَرٌّ تَضَعُونَهُ عَنْ رِقَابِكُمْ}[۱] (در حمل جنازه شتاب کنید. اگر مرده نیک اعمال است. او را به سوی نیکویی پیش می‌برید و اگر غیر از آن است. بدی‌ای را از شانه‌های خویش بر زمین می‌نهید.) پس شایسته نمی‌باشد که میت در خانه‌اش نگه داشته شود و حال این که قرآئت نیز به آن زیاد شود که دیگر خیلی بدتر است چون قرائت بر میت بعد از مرگش بدعت می‌باشد در صورتی که صحابه چنین کاری نمی‌کردند بلکه میتشان را آماده می‌کردند و بر او نماز می‌خوانند و دفنش می‌کردند و در حدیث آمده است: {أَنَّ امْرَأَةً سَوْدَاءَ كَانَتْ تَقُمُّ الْمَسْجِدَ، أَوْ شَابًّا، فَفَقَدَهَا رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ، فَسَأَلَ عَنْهَا، أَوْ عَنْهُ، فَقَالُوا : مَاتَ. قَالَ : ” أَفَلَا كُنْتُمْ آذَنْتُمُونِي “. قَالَ : فَكَأَنَّهُمْ صَغَّرُوا أَمْرَهَا، أَوْ أَمْرَهُ، فَقَالَ : ” دُلُّونِي عَلَى قَبْرِهِ “. فَدَلُّوهُ، فَصَلَّى عَلَيْهَا، ثُمَّ قَالَ : ” إِنَّ هَذِهِ الْقُبُورَ مَمْلُوءَةٌ ظُلْمَةً عَلَى أَهْلِهَا، وَإِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَجَلَّ يُنَوِّرُهَا لَهُمْ بِصَلَاتِي عَلَيْهِمْ}[۲] (زنی سیاه‌پوست که مسجد را جارو می‌کرد درگذشت. پیامبر خدا جویای حال او شد. گفتند: درگذشت. پیامبر خدا فرمود: «چرا مرا از آن آگاه نکردید؟!» گفت: گویی آنان آن زن را حقیرتر از آن می‌دانستند [ که خبر مرگ او را به پیامبر برسانند]. رسول اللهﷺ فرمود: «مرا بر سر قبر او ببرید». ایشان را بر سر قبرش بردند پس بر آن نماز خواند و فرمود: «اين گورها مملو از ظلمت و تاریکی‌اند و با نماز من بر آنان خداوند گورهایشان را منور می‌گرداند».) و بر او قرآن نخوانند و دعای دست جمعی نکردند بلکه نماز جنازه  خوانند و رفتند و این سنت می‌باشد.

و از مسلمین و کسانی که کلامم را می‌خوانند، می‌خواهم که آن چیزی که بر آن هستند را بر کتاب و سنت و روش صحابه از خلفای راشدین و دیگر اصحاب عرضه کنند چون که این چیزی است که به آن دستور داده شده‌ایم و اللهÀ می‌فرماید: {وَٱلسَّـٰبِقُونَ ٱلۡأَوَّلُونَ مِنَ ٱلۡمُهَـٰجِرِینَ وَٱلۡأَنصَارِ وَٱلَّذِینَ ٱتَّبَعُوهُم بِإِحۡسَـٰنࣲ}[۳] (و پیشگامان نخستین از مهاجرین و انصار، و کسانی‌که به نیکی از آن‌ها پیروی کردند) و رسول اللهﷺ می‌فرماید: {عليكم بسُنَّتي وسُنَّةِ الخُلَفاءِ الرَّاشِدينَ المَهْدِيِّينَ، عَضُّوا عليها بالنَّواجِذِ، وإيَّاكم ومُحدَثاتِ الأُمورِ}[۴]  (پس بر شما است تمسک به سنتِ من وسنت جانشینان رهیافته و هدایتگرم و آن را محکم بگیرید و از امور نو در دین برحذر باشید) و از اللهÀ می‌خواهیم ما را از متمسکین به سنت و قائمین به شریعت قرار دهد و از ما بگذرد و ما را عفو کند قطعا او بسیار سخاوتند و بخشنده است.


[۱] [تخريج آن گذشت]

[۲] [تخریج آن گذشت]

[۳] [سوره التوبة: ۱۰۰]

[۴] [تخریج آن گذشت]

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: ما حكم الشرع في نظركم في هؤلاء الناس الذين يقرءون القرآن على الميت في بيته، ويأكلون الطعام ويقولون: هذه صدقة؟ أرجو إفادة.

فأجاب -رحمه الله تعالى -: أقول: إن حبس الميت في بيته بعد تجهيزه خلاف السنة، والسُّنَّة أن يبادر أهل الميت بدفنه؛ لأن النبي صلى الله عليه وسلم قال: «أَسْرِعُوا بِالْجِنَازَةِ، فَإِنْ تَكُ صَالِحَةٌ فَخَيْرٌ تُقَدِّمُونَهَا، وَإِنْ يَكُ سِوَى ذَلِكَ، فَشَرٌّ تَضَعُونَهُ عَنْ رِقَابِكُمْ». فلا ينبغي أن يُحْبَسَ الميت في بيته، ثم إن حبسه في بيته إذا انضم إلى ذلك أن يُقرأ عليه كان هذا أشدَّ وأشدَّ؛ لأن القراءة على الميت بعد موته من البدع، فهاهم الصحابة رضي الله عنهم ما كانوا يقرءون على موتاهم بعد موتهم، بل كانوا يُجهزونهم ويُصَلُّون عليهم ويدفنونهم، وفي الحديث: أَنَّ امْرَأَةٌ سَوْدَاءَ كَانَتْ تَقُمُّ الْمَسْجِدَ – أَوْ شَابًا- فَفَقَدَهَا رَسُولُ الله صلى الله عليه وسلم، فَسَأَلَ عَنْهَا -أَوْ عَنْهُ – فَقَالُوا: مَاتَ، قَالَ: «أَفَلَا كُنتُمْ آذَنْتُمُونِي؟»، قَالَ: فَكَأَنَهُمْ صَغَرُوا أَمْرَهَا أَوْ أَمْرَهُ ۖ فَقَالَ: «دُلُّونِي عَلَى قَبْرِهِ» فَدَلُّوهُ، فَصَلَّى عَلَيْهَا، ثُمَّ قَالَ: «إِنَّ هَذِهِ الْقُبُورَ عَمَلُوءَةٌ ظُلْمَةٌ عَلَى أَهْلِهَا، وَإِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَجَلَّ – يُنَوِّرُهَا هُمْ بِصَلَاتِي عَلَيْهِمْ»، ولم يقرأ عليها، ولم يَدْعُ لها دعاء جماعيا، بل صلى عليها صلاة الجنازة وانصرف، هذا هو السُّنَّة.

وإني أدعو إخواني المسلمين، وأدعو كل من يقرأ كلامي هذا أن لا يعملوا بما هم عليه الآن حتى يعرضوه على كتاب الله وسنة رسوله صلى الله عليه وسلم وطريقة الصحابة من الخلفاء الراشدين وغيرهم؛ لأن هذا هو الذي أمرنا به، قال الله -تعالى-: ﴿ وَالسَّبِقُونَ الْأَوَّلُونَ مِنَ الْمُهَجِرِينَ وَالْأَنصَارِ وَالَّذِينَ اتَّبَعُوهُم باحسن ﴾ [التوبة: ١٠٠]. وقال النبي صلى الله عليه وسلم: «عَلَيْكُمْ بِسُنَّتِي وَسُنَّةِ الْخُلَفَاءِ الْمَهْدِيِّينَ الرَّاشِدِينَ». فنسأل الله سبحانه وتعالى أن يجعلنا من المتمسكين بسنته القائمين بشريعته، وأن يتجاوز عنا ويعفو عنا، إنه جواد كريم.

مطالب مرتبط:

(۳۵۴۶) حکم پرداخت پول برای ختم کامل قرآن به نیت میت

این عمل هم برای کسی که قرآن می‌خواند و هم برای کسی که به او اجرت می‌دهد حرام است....

ادامه مطلب …

(۳۵۰۰) حکم تعزیه گفتن در مکانی غیر از قبرستان

تعزیه بدین معنا است که سخنی بگوییم که با آن تقویت شده و از آن برای صبر کردن در مقابل مصیبت کمک جوید. بهترین تعزیه همان است که از پیامبر ﷺ وارد شده که به یکی از دخترانش در حالی که بچه‌اش در حال جان کندن بود فرمود....

ادامه مطلب …

(۳۵۲۶) حکم سفر کردن برای تعزیه چیست؟

الحمدالله الان با این تلفن امکان دارد که با آنها تماس گرفت و ایشان را به صبر توصیه نمود و به او بگوید: صبر کن تا دارای اجر گردی و آنچه می‌گیرد برای الله است....

ادامه مطلب …

(۳۵۳۹) حکم شرکت در مجالس فاتحه‌خوانی

نوحه خوانی بر میت از گناهان کبیره می‌باشد و تنها حرام نیست بلکه از گناهان کبیره می‌باشد...

ادامه مطلب …

(۳۵۲۰) حکم تلاوت قرآن و دعا برای میت پس از وفات

قرائت قرآن در هنگام مصیبت اگر جمعی باشد همانگونه که در برخی از بلاد اسلامی در هنگام مصیبت مرگ کسی می‌خوانند بدعتی است که از آن نهی شده و ترک آن واجب است. و اگر به صورت فردی باشد که فرد برای تسلی خودش در مصبیت قرآن بخواند اشکالی ندارد...

ادامه مطلب …

(۳۵۰۶) حکم گریه بر میت

بر اثر گریه کردن بر پدرش گناهی بر وی نیست. زیرا این امری فطری است که انسان نمی‌تواند آن را دفع کند به ویژه زمانی که مصیبت را به یاد آورد یا چیزی از آثارش مثل کتاب، لباس، مجلس و چنین چیزهایی را ببیند اما برای انسان شایسته است به الله À پناه ببرد، صبر و شکیبایی کرده و مصیبتش و آنچه از دست داده را زیاد یاد نکند...

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه