۴۹۷ – از شیخ رحمه الله سوال شد: حکم این سخن چیست: «ماده فنا نمی‌شود و از بین نمی‌رود، و از عدم نیز خلق نشده است»؟
جواب دادند: اعتقاد به اینکه ماده فنا نمی‌شود و از عدم نیز خلق نمی‌شود، کفر است و امکان ندارد مومن چنین چیزی بگوید. هر چیزی در آسمان‌ها و زمین جز الله، از عدم خلقت شده‌اند؛ چنان که الله تعالی می‌فرماید {اللَّهُ خَالِقُ كُلِّ شَيْءٍ}[۱]، یعنی: {الله، آفریدگار همه چیز است}، و هیچ چیزی جز الله که ازلی و ابدی باشد، وجود ندارد.
اما اینکه از بین نمی‌رود؛ اگر منظورش از این سخن، این است که ذات هر چیزی فنا نمی‌شود، این نیز خطاست و درست نیست؛ زیرا هر چیزی که موجود است، قابلیت فنا شدن را دارد، و اگر منظورش این است که مخلوقات الله جز با اراده‌ی الله فنا نمی‌شوند، سخنش حق است. بهشت و آنچه در آن است، فنا نمی‌شود. اهل بهشت فنا نمی‌پذیرند، و اهل جهنم نیز فنا نمی‌شوند. اما این کلام مطلق که: «ماده، هیچ اصلی در وجود ندارد، و هیچ اصلی در بقا ندارد»، به این صورت مطلق، سخنی الحادی است. می‌گویی: ماده از عدم خلق شده است. اصل در مورد هر چیزی جز الله، این است که از عدم خلق شده است.
اما در مورد مساله‌ی فنا شدن، قبلا تفصیل آن ذکر شد. والله الموفق.
[۱] – سوره زمر، آیه «۶۲».
