(۱۷۸۰) سوال: جناب شیخ، من در این مملکت کارگر هستم و کفیلم نماز فرض را بجا نمی‌آورد و من الحمدلله ملتزم به نماز و روزه‌ام، آیا صحیح است که همراه او غذا بخورم؟ و نظر شما در مورد حقوقی که از ایشان می‌گیرم چیست؟
جواب:
قبل از این که به این سوال جواب دهیم، نصیحت را متوجه کفیلش می‌کنم از حیث ادعای سوال کننده که نماز نمی‌خواند و اگر این چنین است به این کفیل می‌گوییم در مورد خودت تقوای الهی را رعایت کن و اللهÀ به خاطر نعمت هایش حمد می‌شود و این که تو را قادر بر این نعمت قرار داده است و برخیز و شکر واجب رب العالمین را به جای آور پس حقیقتا معصیت نعمت‌دهنده، از جهت عقل، فطرت و شرع، قبیح و بد است برای همین به کسی که نماز نمی‌خواند می‌گوییم تقوای الله را رعایت کن و نماز بخوان که شأنش عظیم است و ثواب آن جلیل و ترکش خطر بسیار بزرگی است چون که قول صحیح از اقوال اهل علم، کسی که نماز را ترک کند کافر می‌گردد و از ملت اسلام خارج می‌شود زیرا که اللهÀ در کتابش در مورد مشرکین می‌فرماید: {فَإِن تَابُوا۟ وَأَقَامُوا۟ ٱلصَّلَوٰةَ وَءَاتَوُا۟ ٱلزَّكَوٰةَ فَإِخۡوَ ٰنُكُمۡ فِی ٱلدِّینِۗ وَنُفَصِّلُ ٱلۡـَٔایَـٰتِ لِقَوۡمࣲ یَعۡلَمُونَ} [سوره التوبة: ۱۱] (پس اگر توبه کنند، و نماز را بر پا دارند، و زکات را بدهند، برادران دینی شما هستند، و ما آیات خود را برای گروهی که می‌دانند بیان می‌کنیم) که دلیل بر این می‌باشد کسی نماز نمی‌خواند در دین برادر ما نیست و اخوت دینی منتفی نمی‌شود مگر با از بین رفتن ایمان و این که انسان کافر گردد برای همین مؤمن هرچند که که ایمانش ضعیف باشد مادامی مه به حد کفر نرسیده باشد او برادر ما است و به خاطر ایمانی که همراهش دارد دوستش داریم و به قدر معاصی که انجام می‌دهد بغض او را داریم و رسول اللهﷺ در مورد تارک نماز می‌فرماید: {إِنَّ بَيْنَ الرَّجُلِ وَبَيْنَ الشِّرْكِ وَالْكُفْرِ تَرْكَ الصَّلَاةِ} (فاصله‌ی انسان با شرک و کفر ترک نماز است) و : «إِنَّ الْعَهْدَ الَّذِي بَيْنَنَا وَبَيْنَهُمُ الصَّلَاةُ، فَمَنْ تَرَكَهَا فَقَدْ كَفَرَ» (عهد بین ما و ایشان نماز است پس کسی آن را ترک کند حقیقتا کافر گشته است)
تابعی معروف عبدالله بن شقیقË از صحابه بر کفر تارک نماز اجماع نقل می‌کند و می‌گوید: (كَانَ أَصْحَابُ مُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ لَا يَرَوْنَ شَيْئًا مِنَ الْأَعْمَالِ تَرْكُهُ كُفْرٌ غَيْرَ الصَّلَاةِ) (اصحاب محمد ترک هیچ اعمالی را کفر نمی‌دانستند مگر نماز) و امام مشهور اسحاق بن راهویهË اجماع صحابه بر کفر تارک نماز را را نقل می‌کند.
نظر و عقل نیز اقتضا می‌کند کسی که نماز را ترک کند کافر می‌شود و وجه آن این است که هر مؤمنی ایمان دارد که نماز در نزد الله و رسولش و مؤمنین، مکانت عظیمی دارد و امکان ندارد که آن را رها کند و بر ترک آن محافظت کند و الله شأن این نماز را بالا برده است. اللهÀ نماز را بدون واسطه بر رسول الله فرض گردانیده است و آن را در بالاترین جایی که بشر به آن رسیده است فرض کرده است و آن را در با فضیلترین شب برای رسول اللهﷺ فرض کرد که در شب معراج حین عروجش به هفت آسمان بود که این خود دلالت بر محبت و عنایت اللهÀ به نماز را دارد و آن چیزی که دلالت بر عنایت خاص اللهÀ به نماز می‌دهد این است که اول پنجاه نماز فرض شد و رسول اللهﷺ به آن راضی شد و به آن مطمئن شد ولی اللهÀ آن را تخفیف داد و پنج بار قرارش داد ولی اجر آن را پنجاه بار در میزان محاسبه می‌کند.
و بررسی ادله نشان می‌دهد که ترک مطلق نماز کفر است و او را از دایره‌ی اسلام خارج می‌کند.
و مشخص است که اگر شخصی این کفیل را خطاب کند: ای کافر، قطعا به آن راضی نخواهد شد و بین او و کسی که او را ندا زده است خصومت پیش بیاید و چه بسا او را به محاکمه بکشاند پس هنگامی راضی نمی‌شود مردم به لقب کافر بدهند پس برای خودش راضی می‌شود که رسول اللهﷺ به او این لقب را بدهد زمانی که گفت: «إِنَّ بَيْنَ الرَّجُلِ وَبَيْنَ الشِّرْكِ وَالْكُفْرِ تَرْكَ الصَّلَاةِ» (فاصله‌ی انسان با شرک و کفر ترک نماز است) پس برای این کفیل و کسانی که در مورد نماز سهل‌انگاری می‌کنند در مورد خودشان تقوای الهی را رعایت کنند و نماز را با اخلاص بخوانند و از رسول اللهﷺ تبعیت کنند کم کم به نماز رغبت پیدا می‌کنند تا این که با آن انس می‌گیرند و نور چشمشان می‌شود و اما اگر شیطان بر آن ها غلبه کرد و ذکر الله و نماز را فراموش کردند پس یقینا بر ایشان سنگین می‌آید و العیاذ بالله و تا این که بر آن استمرار ورزند تا جایی که کل نماز را ترک کند و به درجه‌ی کفر برسند.
اما باقی ماندن این کارگر نزد این کفیل، می‌گویم که حرجی در باقی ماندنش نزد این نمی‌باشد ولی واجب است که همیشه او را نصیحت کند و خود را برای نصیحت کوچک نبیند شاید کارگر با خود بگوید که من چگونه کفیل خود را نصیحت کنم در صورتی که کارگر هستم و او در نظر مردم منزلتش از من بالاتر است؟ می‌گوییم که در این هیچ اشکالی وجود ندارد که تو کسی را نصیحت کنی که در نظر مردم جایگاهش از تو بالاتر است پس قطعا وقتی او را نصیحت کنی منزلت تو نزد اللهÀ از او بالاتر می‌گردد.
و بعضی از علما گفته‌اند که تارک نماز کافر نیست و نصوص وارده را بر انکار وجوب آن حمل کرده‌اند که در حقیقت این تحریف کلام از موضع خودش می‌باشد زیرا که بر غیر از آن چیزی که ظاهرش اقتضا می‌کند حمل شده است و از دو جهت بر آن نصوص جنایت صورت می‌گیرد:
اول: از ظاهرش صرف نظر شده است.
دوم: برای او معنی ایجاد شده است که در آن مراد نمی‌باشد.
سپس می‌گوییم کسی که منکر وجوب نماز است و بین مسلمانان زندگی می‌کند، کافر است و تفاوتی نمی‌کند که نماز بخواند و یا نخواند و حتی اگر نماز بخواند و بگوید این نافله است و واجب نیست کافر می‌باشد و برخی از مردم به این مذهب را گرفته‌اند به ادله‌های این مذهب استدلال کرده‌اند که من آنها را بررسی کردم که از پنج وجه خارج نیست:
یا اصلا به آن دلالت نمی‌دهد و یا مقید به وصفی است که ممکن نیست تارک نماز شامل آن شود و یا احادیث ضعیفی است که نمی‌شود آنها را حجت قرار داد و یا در مورد قومی است که معذور به جهل هستند یعنی در حالتی می‌باشند که در آنجا چیزی از اسلام نمی‌دانند و یا نصوص عامی هستند که با نصوص کفر تارک نماز تخصیص می‌یابند و این قاعده نزد اهل علم معروف می‌باشد و اللهÀ می‌داند ما که این مذهب را گرفته‌ایم برای سخت‌گیری بندگان الله و خارج کردنشان از اسلام نیست ولی این چیزی است که کلام پرودگار ما و نبی ما بر آن دلالت می‌دهد و می‌دانیم که تکفیر، تفسیق، تبدیع، تضلیل، و قول به اسلام و ایمان شخصی به ما بر نمی‌گردد و به الله و رسولش بر‌می‌گردد و حکم به دست اوست و اگر حکم به کفر شخصی کرد می‌گوییم او کافر است و اهمیتی به چیز دیگری نمی‌دهیم.
و هنگامی که حکم به مسلمان بودن شخصی کرد می‌گوییم او مسلمان است و اهمیت به چیز دیگری نمی‌دهیم.
و همچنین تحلیل و تحریم و وصف کفر و اسلام و ایمان و عصیان، همه‌اش به الله بر می‌گردد و زمانی که ما بر چیزی باشیم که دلیل بر آن اقضا می‌کند پس ما معذور هستیم و بلکه بر آن اجر داریم و ما نمی‌خواهیم بر مردم سخت بگیریم یا آنها را از دین خارج کنیم مگر با برهان واضح که برای ما آشکار شود.
و همه‌ی کفیل‌ها را نصیحت می‌کنم تقوای الهی را در مورد مکفول خود رعایت کنند و حقوقشان را بپردازند -از الله برای ایشان و خودمان هدایت را می‌خواهیم- و حق این فقرا را ضایع می‌کنند که آمده‌اند برای زندگی خود و خانواده‌‌های خود چیزی بدست بیاورند ولی می‌بینی که چندین ماه حقوقشان را نمی‌پردازند و اگر بخواند که شکایت کنند آنها را تهدید می‌کنند که عقدشان را باطل و بلدشان بر می‌گردانند و می‌بینی که برای هر ماه برای او مالیاتی قرار می‌دهند و می‌گوید: باید ۲۰۰یا ۳۰۰ ریال بیاوری و سپس او را در بلد رها می‌کند پس شکی نیست که این حرام است و جایز نمی‌باشد:
اولا: این با قانون حکومت منافات دارد.
دوما: ظلم به این کارگر مسکین است که نمی‌یابد آنچه این کفیل بر او فرض گردانیده است.
و همین کفیل‌ها را متذکر می‌شوم که چه‌بسا روزی بیاید که شما مانند اینها فقیر گردید و به اینها نیاز پیدا کنید و اینها با شما همین کاری را کنند که شما با آنها کرده‌اید.
و اگر هم از عقوبت دنیا سالم ماندی قطعا از عقوبت آخرت سالم نخواهی ماند.
باری به من گفته شد که برخی از مردم بر حقوقی اتفاق می‌کنند وقتی که آن شخص به این بلد آمد به او می‌گویند که این را به تو نمی‌دهیم اگر می‌خواهی برگرد مثلا بر ۵۰۰ ریال اتفاق کرده‌اند حال که آمده است می‌گوید که به تو ۳۰۰ریال می‌دهم یا این که بر بلدت برگرد و در این شکی نیست که حرام است و خلاف وعده و نقض عهد است که اللهÀ می‌فرماید: {وَأَوۡفُوا۟ بِٱلۡعَهۡدِۖ إِنَّ ٱلۡعَهۡدَ كَانَ مَسۡـُٔولࣰا} [سوره اﻹسراء: ۳۴] (و به عهد (خویش) وفا کنید، بی‌گمان از عهد سؤال می‌شود) و {یَـٰۤأَیُّهَا ٱلَّذِینَ ءَامَنُوۤا۟ أَوۡفُوا۟ بِٱلۡعُقُودِۚ } [سوره المائدة: ۱] (ای کسانی‌که ایمان آورده‌اید! به پیمان‌ها (و قرار دادهای خود) وفا کنید) و {وَلَا تَكُونُوا۟ كَٱلَّتِی نَقَضَتۡ غَزۡلَهَا مِنۢ بَعۡدِ قُوَّةٍ أَنكَـٰثࣰا} [سوره النحل: ۹۲] (مانند آن زن نباشید که پشم‌های تابیدۀ خود را پس از محکم شدن وا می‌تابد) و بر مؤمن لازم است که در مسیر تقوای اللهÀ باشد و به دنیا نگاه نکند که الان بدنش صحیح و مالش زیاد و اهلش کثیر و دوستانش زیاد هستند بلکه روزی می‌آید که خود تنها در قبر با عملش می‌باشد پس انسان چنین حالتی را یادآور شود حالتی که پشت آن روز قیامت است زمانی که انسان بر ظلمی که کرده است تقاص پس می‌دهد تا جایی که مردی با کوهی از حسنات می‌آید ولی ظلم کرده ،کتک زده و مال دیگران را برداشته است پس از حسناتش برداشته می‌شود تا جایی که تمام می‌شود و به سیئات او می‌افزایند تا این او را بر آتش بیاندازند.
پس مؤمن باید تقوای اللهÀ را در مورد این فقیرانی که نیامده‌اند مگر برای نیاز و ضرورتشان، رعایت کنند و از الله برای همه سلامتی را می‌خواهیم.
