۳۹۰ – از شیخ سوال شد: مردی مسلمان شده و اسلام و مسلمانان را دوست داشته و از شرک و اهل شرک بیزار است. اما در کشوری باقی مانده که مردمانش از مسلمانان نفرت داشته و با این شخص و با مسلمان سر جنگ دارند. اما ترک وطن بر این شخص شاقّ است و به همین خاطر مهاجرت نمی‌کند. حکم این کار چیست؟
جواب دادند: ماندن در این کشور برای چنین شخصی حرام است و بر او واجب است که مهاجرت کند. اگر انجام نداد، این آیه را در نظر داشته باشد که الله تعالی می‌فرماید: {إِنَّ الَّذِينَ تَوَفَّاهُمُ الْمَلَائِكَةُ ظَالِمِي أَنْفُسِهِمْ قَالُوا فِيمَ كُنْتُمْ قَالُوا كُنَّا مُسْتَضْعَفِينَ فِي الْأَرْضِ قَالُوا أَلَمْ تَكُنْ أَرْضُ اللَّهِ وَاسِعَةً فَتُهَاجِرُوا فِيهَا فَأُولَئِكَ مَأْوَاهُمْ جَهَنَّمُ وَسَاءَتْ مَصِيرًا. إِلَّا الْمُسْتَضْعَفِينَ مِنَ الرِّجَالِ وَالنِّسَاءِ وَالْوِلْدَانِ لَا يَسْتَطِيعُونَ حِيلَةً وَلَا يَهْتَدُونَ سَبِيلًا}[۱]، یعنی: {فرشتگان، هنگام قبض روح کسانی که (با ترک هجرت) به خویشتن ستم کردند، می‌گویند: در چه وضعی بودید؟ پاسخ می‌دهند: ما در زمین، مستضعف بودیم. می‌گویند: آیا زمینِ الله پهناور نبود که در آن مهاجرت کنید؟ جایگاهشان دوزخ است و چه بد جایگاهی است! مگر آن دسته از مردان و زنان و کودکان مستضعف و ناتوان که چاره‌ای ندارند و راهی نمی‌یابند}. پس این شخص اگر توانایی هجرت را دارد، بر او واجب است به بلاد اسلامی مهاجرت کند، و بعد از اینکه مهاجرت کرد، محبت کشوری که از آن هجرت کرده از قلبش خارج خواهد شد و رغبتش به ماندن در بلاد اسلامی خواهد بود. اما اینکه از آن کشور که با اسلام و مسلمانان سر جنگ دارند، به خاطر اینکه وطن اول اوست، مهاجرت نمی‌کند، این کار حرام است و برای او جایز نیست در آن کشور بماند.
[۱] – سوره نساء، آیات «۹۷و۹۸».
