۱۹۲ – از شیخ رحمه الله سوال شد: آیا بین قضا و قدر، عموم و خصوص وجود دارد؟
جواب دادند: قضا، هنگامی که به صورت مطلق ذکر شود، شامل قدر نیز می‌شود، و قدر نیز وقتی به صورت مطلق ذکر شود، قضا را نیز شامل می‌شود. اما وقتی گفته شد: قضا و قدر؛ در این صورت بینشان فرق حاصل می‌شود. این موضوع در لغت عربی بسیار اتفاق می‌افتد. کلمه وقتی به تنهایی ذکر شود دارای یک معنای شامل، و وقتی با کلمه‌ی دیگری جمع شود، دارای معنای خاص است، و در مثل چینن موردی می‌گویند: «وقتی این دو جمع شوند، جدا می‌شوند، و وقتی جدا شوند، جمع می‌شوند». پس درست این است که قضا و قدر از این نوع کلمات هستند. یعنی وقتی قضا به تنهایی ذکر شود، قدر را نیز شامل می‌شود، و وقتی قدر به تنهایی ذکر شود، قضا را نیز شامل می‌شود. اما وقتی با هم ذکر شوند، قضا: «آن حکمی است که الله تعالی در مورد خلقش با ایجاد یا از بین بردن یا تغییر آن، حکم کند»، و قدر: «آن چیزی است که الله تعالی در ازل آن را مقدر نموده باشد». این فرق بین این دو کلمه است. قدر چیزی است که در گذشته مقدر شده، و قضا چیزی است که بعدا محقق می‌شود.
