۱۴۹ – از شیخ رحمه الله در مورد سخن برخی از اهل علم سوال شد که می‌گویند: پیامبرانی که به اقوام خود در مورد دجال هشدار داده‌اند، از او به عینه تحذیر نداده‌اند، بلکه از جنس فتنه‌ی او به مردم هشدار داده‌اند.

جواب دادند: این قول، ضعیف، وبلکه نوعی تحریف است. زیرا رسول الله صلی الله علیه وسلم چنان که در صحیح مسلم آمده، خبر داده که هر پیامبری قوم خود را از دجال بر حذر داشته است: «هیچ پیامبری نبوده مگر اینکه امت خود را از یک چشمِ کذّاب بر حذر داشته است». قبلا نیز حکمت هشدار پیامبران از این شخص را بیان کردیم. اما باید این را بدانیم که جنس این فتنه حتی در غیر این شخص نیز وجود دارد. الان در میان بنی آدم کسانی وجود دارند که مردم را با حال و گفتار و با هر چه در توان دارد، مردم را گمراه می‌کند، و می‌بینی که الله با حکمت خود، به او بیان و فصاحت بخشیده: {لِيَهْلِكَ مَنْ هَلَكَ عَنْ بَيِّنَةٍ وَيَحْيَى مَنْ حَيَّ عَنْ بَيِّنَةٍ}[۱]، یعنی:{تا هر که هلاک می‌شود، از روی دلیلی (روشن و پس از اتمام حجت)، هلاک گردد و هر که زنده می‌ماند، از روی برهانی روشن، زنده بماند}. وظیفه‌ی هر شخص این است که وقتی امثال چنین فتنه‌هایی که منشاء آن اهل بدعتی هستند که در عقاید و در سلوک و غیره بدعت دارند، را شنید یا مشاهده نمود، آن را بر قرآن و سنت عرضه کند، و خود از آنها بر حذر بوده و مردم را نیز بر حذر دارد، و با سخنان فریبنده‌ای که این بدعت‌ها بدان آراسته شد، فریب نخورد. چون این فریبندگی‌ها، چنان که گفته شده:

حجج تهافت کالزّجاج تخالها            حقّا و کلّ کاسر مکسور

حجت‌های بی پایه‌ای مانند شیشه است که آن را حق می‌پنداری، و هر شکننده‌ای می‌شکند.

شکی نیست که فتنه‌ی دجال اصلی، بزرگ‌ترین فتنه‌ای است که تا به حال وجود داشته. اما دجال‌های دیگری هم وجود دارند که مردم را فریب داده و امور را وارونه به آنها نشان می‌دهند، که واجب است از آنها بر حذر بوده و به مقاصد و نیت‌هایشان آگاهی داشت، و به همین خاطر، الله تعالی در مورد منافقین می‌فرماید: { هُمُ الْعَدُوُّ فَاحْذَرْهُمْ}[۲]، یعنی: {آنها دشمنند، از آنها بر حذر باشید}، با اینکه قبل از آن می‌فرماید: {وَإِنْ يَقُولُوا تَسْمَعْ لِقَوْلِهِمْ}، یعنی: {و اگر حرف بزنند، به آنها گوش فرا می‌دهی}، یعنی بیان و فصاحت و بزرگی کلامشان تو را وادار می‌کند که به آنان گوش دهی، اما مثل چوب‌هایی هستند که به دیوار تکیه داده شده‌اند. حتی چوب هم به تنهای نایستاده، بلکه به دیوار تکیه داده شده که این، هیچ خیری در او نیست.

واجب است از اینهایی که با اسلوب‌های مختلف، سخنان خود را چه در عقیده و چه در سلوک و یا در منهج، برای مردم مزیّن می‌کنند، بر حذر بود و گفتار و کردارشان را بر کتاب الله و سنت رسول الله صلی الله علیه وسلم عرضه کرد. هر چه با آنها مخالف بود، باطل است؛ هر چه می‌خواهد باشد. نباید بگویی که به این اشخاص، فصاحت و بیان عطا شده تا حق را نصرت دهند. زیرا الله تعالی گاهی انسان را امتحان کرده و به او فصاحت و بیان عطا می‌کند، گر چه آن شخص بر باطل است، چنان که الله تعالی، انسان‌ها را با دجال مورد آزمایش قرار می‌دهد، گر چه دجال بدون شک بر باطل است.

[۱] – سوره أنفال، آیه «۴۲».

[۲] – سوره منافقون، آیه «۴».