سه‌شنبه 22 ربیع‌الثانی 1447
۲۲ مهر ۱۴۰۴
14 اکتبر 2025

۴۴ – آیا رقیه کردن با توکل منافاتی دارد؟

۴۴ – از شیخ رحمه الله سوال شد: آیا رقیه کردن با توکل منافاتی دارد؟

جواب دادند: توکل، اعتماد صادقانه است بر الله عز و جل در مورد جلب منافع و دفع مضرات همراه با انجام اسبابی که الله به آنها امر فرموده است، و توکل این نیست که بدون انجام دادن اسباب، به الله اعتماد شود. زیرا اعتماد بر الله بدون انجام دادن اسباب، طعنه به الله عز و جل و حکمت او تبارک و تعالی است. زیرا الله تعالی، مسبّبات را به اسبابشان ربط داده است. اما در اینجا سوالی پیش می‌آید: بزرگ‌ترین اشخاص در توکل بر الله چه کسانی هستند؟

جواب این است:رسول الله صلی الله علیه وسلم. و آیا ایشان اسبابی را که جلوی ضرر را بگیرند، انجام می‌دادند؟

جواب: بله. ایشان زمانی که برای جنگ خارج می‌شد، زره می‌پوشیدند تا جلوی تیرها را بگیرد، و در غزوه‌ی اُحُد دو زره پوشید. همه‌ی اینها به خاطر آمادگی برای حوادثی بود که پیش می‌آمدند. بنا بر این، زمانی که انسان معتقد باشد این اسباب مجرد اسباب هستند و جز به اذن الله، تاثیری ندارند، عمل کردن به آنها با توکل منافاتی ندارد. بر این اساس، رقیه خواندن شخص بر خود یا بر برادران مریضش منافاتی با توکل ندارد، و ثابت است که رسول الله صلی الله علیه وسلم خود را با معوذتین رقیه می‌فرمودند، و نیز ثابت است که بر یارانشان نیز هنگامی که مریض می‌شدند، رقیه می‌خواندند. والله أعلم.

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

(44) وسئل : هل الرقية تنافي التوكل؟

فأجاب بقوله: التوكل هو صدق الاعتماد على الله عَزَّوَجَلَّ في جلب المنافع ودفع المضار مع فعل الأسباب التي أمر الله بها، وليس التوكل أن تعتمد على الله بدون فعل الأسباب، فإن الاعتماد على الله بدون فعل الأسباب طعن في الله عَزَّوَجَلَّ وفي حكمته تبارك وتعالى لأن الله تعالى ربط المسببات بأسبابها، وهنا سؤال: من أعظم الناس توكلاً على الله؟

الجواب: هو الرسول، عليه الصلاة والسلام، وهل كان يعمل الأسباب التي يتقي بها الضرر؟.

الجواب: نعم كان إذا خرج إلى الحرب يلبس الدروع ليتوقى السهام، وفي غزوة أحد ظاهر بين درعين، أي لبس درعين كل ذلك استعداداً لما قد يحدث، ففعل الأسباب لا ينافي التوكل، إذا اعتقد الإنسان أن هذه الأسباب مجرد أسباب فقط لا تأثير لها إلا بإذن الله تعالى، وعلى هذا فالقراءة قراءة الإنسان على نفسه، وقراءته على إخوانه المرضى لا تنافي التوكل وقد ثبت عن النبي ﷺ أنه كان يرقي نفسه بالمعوذات وثبت أنه كان يقرأ على أصحابه إذا مرضوا. والله أعلم.

مطالب مرتبط:

۴۲ – تعلق خاطر داشتن به اسباب

آنچه که در اصل خود با توحید منافات دارد این است که انسان به چیزی تعلق خاطر داشته باشد که امکان ندارد تاثیری داشته و بشود کاملا بر آن اعتماد کرد و از الله تعالی هم روی گردان باشد؛ مثل تعلق قبر پرستان در هنگام بروز مصائب و مشکلات به کسی که در قبر خوابیده است...

ادامه مطلب …

۳۶ – چرا بعضی دعاها استجابت نمی‌شود، در حالی که الله فرموده است: «ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُمْ»؟

الله عز و جل می‌فرماید: «وَقَالَ رَبُّكُمُ ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُمْ إِنَّ الَّذِينَ يَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِي سَيَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ دَاخِرِينَ»، (یعنی: و پروردگارتان گفت: مرا بخوانید، شما را اجابت می‌کنم. همان کسانی از خواندن من رویگردانی می‌کنند، به زودی با خواری وارد جهنم می‌شوند). سوال کننده می‌گوید که دعا می‌کند و از الله عز و جل می‌خواهد، اما الله دعایش را اجابت نمی‌کند...

ادامه مطلب …

۳۹ – مذهب اهل سنت و جماعت در مورد خوف و رجا

علما بر اینکه آیا خوف بر رجا یا رجا بر خوف مقدم هستند، دارای اختلاف هستند و اقوال مختلفی از آنها نقل شده است. مثلا امام احمد رحمه الله می‌گوید: «شایسته است که خوف و رجائش با هم مساوی باشد. نه خوف غالب باشد و نه رجا»...

ادامه مطلب …

۴۸ – آیا نوشتن برخی آیات قرآن کریم مثل «آیة الکرسی» در ظرف‌ها با هدف مداوا کردن، جایز است؟

واجب است بدانیم که کتاب الله عز و جل، عزیزتر و جلیل‌تر از آن است که تا این حد مورد اهانت و ابتذال قرار گیرد. چگونه یک مومن می‌تواند راضی شود که کتاب الله و بزرگ‌ترین آیه در آن که آیت الکرسی است، را در ظرفی قرار دهد که در آن آب می‌خورد، و مورد اهانت قرار گرفته و در خانه انداخته شود و بازیچه‌ی بچه‌ها شود؟!

ادامه مطلب …

۴۱ – آیا استفاده از اسباب دنیوی، منافاتی با توکل دارد؟

پیامبران از اسباب شرعی و اسباب قَدَری حسّی که الله به آنها دستور داده است، استفاده کرده‌اند. زیرا گرفتن اسبابی که جلب خیر کرده و مانع از شر می‌شود، جزئی از ایمان به الله تعالی و حکمت اوست و هیچ منافاتی با توکل ندارد.

ادامه مطلب …

۳۴ – جمع بین دو حدیث درباره‌ی «إن شاء الله»

جمع بین این فرموده‌ی رسول الله صلی الله علیه وسلم: «هیچ یک از شما نگوید: پروردگارا، اگر خواستی مرا بیامرز، پروردگارا، اگر خواستی بر من رحم فرما. خواسته‌اش را با عزم بخواهد و رغبتش را بزرگ گرداند. زیرا هیچ کسی نمی‌تواند الله تعالی را مجبور کند»، و این فرموده‌ی ایشان: «تشنگی رفع شد، و رگ‌ها خیس شدند، و إن شاءالله اجر، ثابت گشت»، چگونه است؟

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه