۳۷ – از شیخ رحمه الله سوال شد: دعاهایی هستند که برخی دانش آموزان برای شوخی و خنده بین همدیگر نقل میکنند. به طوری که برای معلم هر درسی دعای خاصی درست کردهاند. حکم این کار چیست؟ مثال:
دعای مدرس عربی: «اللهم اجعلنی فاعلا للخیر و مرفوعا عن الشر».
دعای مدرس ریاضیات: «اللهم اجعلنی مستقیما فی حیاتی و لا تجعل الدنیا حادة علیّ».
دعای مدرس جغرافیا: «اللهم ابعدنی عن العوامل المؤثرة فی النفوس، و اجعلنی فی حبک برکانا، و لکملتک زلزالا، و اجعلنی من معدن صلب و صخر قوی، و اجعل لی صلابة عالیة».
جواب دادند: دعا، عبادتی است که به وسیلهی آن به الله عز و جل تقرب جسته میشود. زیرا او تعالی میفرماید: (وَقَالَ رَبُّكُمُ ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُمْ إِنَّ الَّذِينَ يَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِي سَيَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ دَاخِرِينَ[۱])، یعنی: (و پروردگارتان میگوید: مرا بخوانید که شما را اجابت میکنم، بدون شک هر کسی که از عبادت من رویگردانی کنند، به زودی با خواری وارد جهنم میشوند)، و برای مسلمان شایسته نیست که دعا را به سخره و شوخی بگیرد، زیرا این کار بسیار خطرناک و اشتباهی بس بزرگ است.
بر بنده واجب است که اگر در دعا کردنش واقعا صادق است، با ادب و صدقِ نیاز به او تعالی، او را بخواند و چیزهایی از امور دین و دنیایش را که احتیاج دارد، همان طور که در سنت آمده است از الله بخواهد.
اما در صیغههایی که سائل پرسیده است، چند مورد حرام وجود دارد:
اول: این سخنان از باب سخن گفتن با کلماتی است که به ندرت از آنها استفاده میشود و نیز تکلّف به خرج دادن در حرف زدن است، و رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودهاند: «یقینا کسانی در امور، تکلف به خرج میدهند، هلاک شدند»، و این سخن را سه بار تکرار کردند.
دوم: این کلام از کسی صادر نمیشود که خود را نیازمند الله بداند و او را با خوف و رجا بخواند.
سوم: برخی از این سخنان محتوی معانی فاسد یا شبیه به لغو هستند؛ چنان که در دعای مدرس جغرافیا آمده است.
نصیحت من به چنین اشخاصی این است که تقوای الهی را پیشه نموده و از مقام باری تعالی بترسند و آیات الهی را به سخره نگیرند، و بدانند که مقام پروردگار بسیار بزرگ است و شایسته نیست او جل و علا با چنین کلمات سخیفی که تکلف در آن موج میزند، مورد خطاب قرار گیرد. از الله برای خود و آنها هدایت را میخواهم.
[۱] – سوره غافر، آیه «۶۰».