سه‌شنبه 22 ربیع‌الثانی 1447
۲۲ مهر ۱۴۰۴
14 اکتبر 2025

۳۷ – ساختن دعای مخصوص معلّمان برای شوخی

۳۷ – از شیخ رحمه الله سوال شد: دعاهایی هستند که برخی دانش آموزان برای شوخی و خنده بین همدیگر نقل می‌کنند. به طوری که برای معلم هر درسی دعای خاصی درست کرده‌اند. حکم این کار چیست؟ مثال:
دعای مدرس عربی: «اللهم اجعلنی فاعلا للخیر و مرفوعا عن الشر».
دعای مدرس ریاضیات: «اللهم اجعلنی مستقیما فی حیاتی و لا تجعل الدنیا حادة علیّ».
دعای مدرس جغرافیا: «اللهم ابعدنی عن العوامل المؤثرة فی النفوس، و اجعلنی فی حبک برکانا، و لکملتک زلزالا، و اجعلنی من معدن صلب و صخر قوی، و اجعل لی صلابة عالیة».

جواب دادند: دعا، عبادتی است که به وسیله‌ی آن به الله عز و جل تقرب جسته می‌شود. زیرا او تعالی می‌فرماید: (وَقَالَ رَبُّكُمُ ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُمْ إِنَّ الَّذِينَ يَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِي سَيَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ دَاخِرِينَ[۱])، یعنی: (و پروردگارتان می‌گوید: مرا بخوانید که شما را اجابت می‌کنم، بدون شک هر کسی که از عبادت من رویگردانی کنند، به زودی با خواری وارد جهنم می‌شوند)، و برای مسلمان شایسته نیست که دعا را به سخره و شوخی بگیرد، زیرا این کار بسیار خطرناک و اشتباهی بس بزرگ است.

بر بنده واجب است که اگر در دعا کردنش واقعا صادق است، با ادب و صدقِ نیاز به او تعالی، او را بخواند و چیزهایی از امور دین و دنیایش را که احتیاج دارد، همان طور که در سنت آمده است از الله بخواهد.

اما در صیغه‌هایی که سائل پرسیده است، چند مورد حرام وجود دارد:

اول: این سخنان از باب سخن گفتن با کلماتی است که به ندرت از آنها استفاده می‌شود و نیز تکلّف به خرج دادن در حرف زدن است، و رسول الله صلی الله علیه وسلم فرموده‌اند: «یقینا کسانی در امور، تکلف به خرج می‌دهند، هلاک شدند»، و این سخن را سه بار تکرار کردند.

دوم: این کلام از کسی صادر نمی‌شود که خود را نیازمند الله بداند و او را با خوف و رجا بخواند.

سوم: برخی از این سخنان محتوی معانی فاسد یا شبیه به لغو هستند؛ چنان که در دعای مدرس جغرافیا آمده است.

نصیحت من به چنین اشخاصی این است که تقوای الهی را پیشه نموده و از مقام باری تعالی بترسند و آیات الهی را به سخره نگیرند، و بدانند که مقام پروردگار بسیار بزرگ است و شایسته نیست او جل و علا با چنین کلمات سخیفی که تکلف در آن موج می‌زند، مورد خطاب قرار گیرد. از الله برای خود و آنها هدایت را می‌خواهم.


[۱] – سوره غافر، آیه «۶۰».

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

( 37 ) سئل فضيلة الشيخ : هناك أدعية يتناقلها بعض الطلاب فيما بينهم على سبيل الطرفة والضحك بحيث يخصصو لمدرس كل مادة دعاء خاصاً. فما حكم هذا العمل؟ ومن الأمثلة:
دعاء مدرس اللغة العربية: اللهم اجعلني فاعلاً للخير ومرفوعاً عن الشر.
دعاء مدرس الرياضيات: اللهم اجعلني مستقيماً في حياتي ولا تجعل الدنيا حادة عليَّ.
دعاء مدرس الجيولوجيا: اللهم أبعدني عن العوامل المؤثرة في النفوس، واجعلني في حبك بركاناً، ولكملتك زلزالاً، واجعلني من معدن صلب وصخر قوي واجعل لي صلابة عالية.

فأجاب بقوله : دعاء الله تعالى عبادة يتقرب بها العبد إلى الله عَزَّوَجَلَّ لقوله تعالى: ( وقال ربكم ادعوني أستجب لكم إن الذين يستكبرون عن عبادتي سيدخلون جهنم داخرين ( ولا يحل للمسلم أن يتخذ دعاء الله تعالى هزءاً يتندر به ويتنطع به فإن هذا خطر عظيم وخطأ جسيم.

والواجب على العبد إن كان صادقاً في دعاء ربه أن يدعو الله عَزَّوَجَلَّ بأدب وصدق افتقار إليه وأن يدعو الله بما يحتاجه من أمور دينه ودنياه على الوجه الذي جاءت به السنة.

أما هذه الصيغ التي ذكرها السائل ففيها عدة محاذير:

الأول : أنها تقال على سبيل التندر والتنطع وقد قال النبي ﷺ : ” هلك المتنطعون ” قالها ثلاثاً .

الثاني : أنها لا تنم عن داع يعتبر نفسه مفتقراً إلى الله تعالى يدعوه دعاء خائف راجٍ .

الثالث: أن بعضها يحمل معاني فاسدة أو معاني أشبه ما تكون باللغو كما في دعاء مدرس الجيولوجيا.

ونصيحتي لهؤلاء أن يتقوا الله ويخافوا مقامه وأن لا يتخذوا آيات الله هزؤاً ، وأن يعلموا أن مقام الرب عظيم لا يخاطب جل وعلا بمثل هذه الكلمات السخيفة المتكلفة نسأل الله لنا ولهم الهداية.

مطالب مرتبط:

۳۰ – حکمت از خلقت جن و انس چیست؟

بدون شک الله سبحانه و تعالی، جن و انس را برای حکمتی بس عظیم و هدفی بسیار ستودنی خلق کرده است که این حکمت و هدف، همان عبادت پروردگار است. چنان که او سبحانه و تعالی می‌فرماید: «وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنْسَ إِلَّا لِيَعْبُدُونِ»، (یعنی: و ما جن و انس را جز برای اینکه عبادت کنند، نیافریدیم)...

ادامه مطلب …

۴۹ – حکم پوشیدن دستبند یا النگو برای درمان

زمانی که فقط مجرد اوهام و خیالاتی باشد که مریض آن را تصور می‌کند و به این وسیله دچار آرامش روحی می‌شود و تحمل مریضی برایش آسان می‌شود و چه بسا باعث ايجاد نشاط روحی شده و مرض را از بین ببرد؛ جایز نیست به چنین چیزی اعتماد شده و آن را به عنوان دارو به حساب آورد تا انسان به دنبال این اوهام و خیالات راه نیفتد.

ادامه مطلب …

۳۴ – جمع بین دو حدیث درباره‌ی «إن شاء الله»

جمع بین این فرموده‌ی رسول الله صلی الله علیه وسلم: «هیچ یک از شما نگوید: پروردگارا، اگر خواستی مرا بیامرز، پروردگارا، اگر خواستی بر من رحم فرما. خواسته‌اش را با عزم بخواهد و رغبتش را بزرگ گرداند. زیرا هیچ کسی نمی‌تواند الله تعالی را مجبور کند»، و این فرموده‌ی ایشان: «تشنگی رفع شد، و رگ‌ها خیس شدند، و إن شاءالله اجر، ثابت گشت»، چگونه است؟

ادامه مطلب …

۳۶ – چرا بعضی دعاها استجابت نمی‌شود، در حالی که الله فرموده است: «ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُمْ»؟

الله عز و جل می‌فرماید: «وَقَالَ رَبُّكُمُ ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُمْ إِنَّ الَّذِينَ يَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِي سَيَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ دَاخِرِينَ»، (یعنی: و پروردگارتان گفت: مرا بخوانید، شما را اجابت می‌کنم. همان کسانی از خواندن من رویگردانی می‌کنند، به زودی با خواری وارد جهنم می‌شوند). سوال کننده می‌گوید که دعا می‌کند و از الله عز و جل می‌خواهد، اما الله دعایش را اجابت نمی‌کند...

ادامه مطلب …

۳۹ – مذهب اهل سنت و جماعت در مورد خوف و رجا

علما بر اینکه آیا خوف بر رجا یا رجا بر خوف مقدم هستند، دارای اختلاف هستند و اقوال مختلفی از آنها نقل شده است. مثلا امام احمد رحمه الله می‌گوید: «شایسته است که خوف و رجائش با هم مساوی باشد. نه خوف غالب باشد و نه رجا»...

ادامه مطلب …

۴۵ – حکم آویزان کردن تمیمه و حجب

آویختن حجب و تمائم دو نوع دارد. نوع اول: چیزی که آویزان می‌شود، از قرآن است، که در حکم آن اختلاف نظر هست. نوع دوم:‌ آویختن چیزی غیر از قرآن کریم و چیزهایی که مردم معنای آن را نمی‌فهمند، که این نوع در هیچ صورتی جایز نیست.

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه