(۱۲) سوال: حکم کسی که بگوید: (پرداختن به مسائل عقیده و توحید و مناقشات علمی سبب تفرقه و اتلاف نیرو، فکر و دعوت میشود) چیست؟ ما را پیرامون این سؤال توجیه نمایید.
جواب:
شیخ ابن عثیمین رَحِمَهُالله جواب دادند:
تعمق در پرسیدنِ سؤال از مسائل عقیده از طریقهی سلف نیست بلکه بسیار از آن بر حذر میداشتهاند زیرا مسائل عقیده امور غیبی است که واجب است انسان – بدون پرداختن به کیفیت و حقیقت آن – بدان تسلیم شود، به همین خاطر است که وقتی مردی از امام مالک رَحِمَهُالله پیرامون این فرمودهی الله {ٱلرَّحۡمَـٰنُ عَلَى ٱلۡعَرۡشِ ٱسۡتَوَىٰ}[سورة طه ۵]: ( الله رحمان بر عرش قرار گرفت) پرسید که چگونه بر عرش بالا رفته و قرار گرفته است؟ امام مالک رَحِمَهُالله سرش را پایین انداخت تا این که عرق کرد سپس سرش را بالا آورد و فرمود: (-معنای- استواء، ناشناخته نیست، کیفیت را عقل در نمییابد، ایمان بدان واجب است و سؤال کردن پیرامون آن.، بدعت است چیزی نمیپندارم جز این که تو از اهل بدعت هستی) سپس دستور داد و از مسجد رسولالله ﷺ بیرون رانده شد.
اما جست و جو پیرامون معانی اسماء و صفات الله سُبْحَانَهُوَتَعَالَىٰ و اثبات آن بر وجهی که لایق او است بدون تکییف (تعیین کیفیت) و بدونتمثیل (تشبیه و مثال زدن) حق و منهج ِسلف ِصالح رَضِيَاللهُعَنْهُم است. این همان قاعده و روشِصحیح در مسائل عقیده است اما اگر به وسیلهی شخصی مورد آزمایش قرار گرفتی و ناچار شدی – بر خلاف میل خویش – با شخصی بحث کنی که اصطلاحات خاصی دارد لازم است حق را تبیین کرده و سکوت نکنی یا او را ساکت کنی مگر زمانی که بدانیم وی معاند است، میتوانیم وی را ساکت کنیم تا جایگاه و منزلت خود را بداند.
***