(۸۰۲) سوال: در بسیاری از جاها مشاهده می‌شود که یک قاری را اجاره می‌کنند تا قرآن بخواند. آیا برای قاری جایز است در مقابل قرائتش، دستمزد بگیرد؟ آیا کسی که به او دستمزد می‌دهد، گنهکار است؟

جواب:

اجاره کردن کسی برای قرائت قرآن، باطل است. در نتیجه این کار برای هیچ کدام از طرفین، یعنی پول دهنده و پول گیرنده جایز نیست. این قاری با قرائتش هیچ ثوابی به میت نمی‌رساند. زیرا هدف از این کار، به دست آوردن دنیاست. الله سبحانه و تعالی می‌فرماید: {مَنْ كَانَ يُرِيدُ الْحَيَاةَ الدُّنْيَا وَزِينَتَهَا نُوَفِّ إِلَيْهِمْ أَعْمَالَهُمْ فِيهَا وَهُمْ فِيهَا لَا يُبْخَسُونَ . أُولَئِكَ الَّذِينَ لَيْسَ لَهُمْ فِي الْآخِرَةِ إِلَّا النَّارُ وَحَبِطَ مَا صَنَعُوا فِيهَا وَبَاطِلٌ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ} [هود:۱۵-۱۶]: (کسی که دنیا و زینت‌های آن را می‌خواهد، اعمالشان را بدون کاستی به آنها خواهیم داد و در آنجا کم به آنها نخواهیم داد. آنان کسانی هستند که در آخرت چیزی جز آتش، سهمشان نیست. هر چه در دنیا انجام داده‌اند، از بین رفته و اعمالشان نابود گشته است).

پس اجاره‌ی شخصی که به قول خودشان برای روح میت قرآن بخواند، باطل است. قاری نیز هیچ ثوابی ندارد که بخواهد به میت برسد. همچنین پولی که می‌گیرد، به ناحق خوردن مال مردم است. بنا بر این جایز نیست کسی شخصی را اجاره کند تا قرآن بخواند؛ نه برای خودش و نه برای امواتش.

اما اگر قرائت قرآن برای ثواب نباشد، بلکه برای نفع دیگری باشد؛ مثل استخدام کردن کسی که به ما قرآن بیاموزد و او هم برایمان قرآن بخواند تا ما یاد بگیریم. یا کسی را اجاره کنیم که روی مریض، قرآن بخواند. ای موارد اشکالی ندارد. رسول اللهﷺ فرموده است: «بهترین چیزی که در مقابل آن دستمزد می‌گیرید، قرآن است».^[۱] اما واجب است فرق بین این دو را بدانیم: بین کسی که اجاره می‌شود تا قرآن بخواند و ثواب قرائتش به میت برسد. این کار هیچ ثوابی هم ندارد و اجاره کردنش جایز نیست. با کسی که اجاره می‌شود تا از او فایده‌ای مثل تعلیم و قرائت بر روی مریض و غیره حاصل شود. این اشکالی ندارد.

* * *

^[۱] صحیح بخاری: کتاب الطب، باب الشرط فی الرقیة، حدیث شماره (۵۴۰۵)، از عبدالله بن عباس رضی الله عنهما با این لفظ: «إِنَّ أَحَقُّ مَا ‌أَخَذْتُمْ ‌عَلَيْهِ ‌أَجْرًا كِتَابُ اللَّهِ».

متن عربی فتوا

فتوای مرتبط