(۶۷۶) سوال: در کتاب مأثورات چیزی خواندم که در بقیه‌ی کتاب‌های دعا به آن برخورد نکرده‌ام. چیزی که خواندم معروف به وِرد رابطه بوده و چنین است: شخص اول این آیه را بخواند: {قُلِ اللَّهُمَّ مَالِكَ الْمُلْكِ تُؤْتِي الْمُلْكَ مَنْ تَشَاءُ وَتَنْزِعُ الْمُلْكَ مِمَّنْ تَشَاءُ} تا آنجا که فرموده: {وَ تَرْزُقُ مَنْ تَشَاءُ بِغَيْرِ حِسَابٍ} [آل عمران: ۲۷و۲۶]: (بگو: پروردگارا! ای مالک همه چیز! تو هر كه را بخواهی حكومت و پادشاهی می‌بخشی و از هر كه بخواهی حكومت و پادشاهی را بازپس می‌گيری. … و به هر كس كه بخواهی بدون حساب روزی می‌بخشی). بعد از آن چنین بگوید: «اللهم هذا إقبال ليلك و إدبار نهارك فاغفر لي». سپس چهره‌ی یکی از برادرانی را که می‌شناسد در ذهنش تصور کرده و رابطه‌ی روحی بین خود و آنهایی را که نمی‌شناسد، احساس نماید و سپس برای آنها چنین دعا کند: «اللهم إنک تعلم أن هذه القلوب قد اجتمعت علی محبتک و التقت علی طاعتک و توحدت علی دعوتک و تعاهدت نصرة شریعتک، فوثق اللهم رابطتها و أدم ودها، و اهدها سبلها، و املأها بنورک الذی لا یخبو، و اشرح صدورها بفیض الإیمان بک و جمیل التوکل علیک و أحیها بمعرفتک و أمتها علی الشهادة فی سبیلک إنک نعم المولی و نعم النصیر».
سپس ورد دیگری را ذکر کرده که ورد «دعاء» نامیده می‌شود و در آن صد مرتبه استغفر الله می‌گوید، سپس تا جایی که میسر شود، برای دعوت اخوان المسلمین و خود اخوان المسلمین و برای خودش دعا می‌کند و این دعا را همیشه بعد از نماز صبح و مغرب و عشا و قبل از خواب باید تکرار کند و آن را به خاطر امور دنیوی، ترک نکند مگر اینکه ضرورتی ایجاب نماید.
اما من کتاب‌های حدیث و ریاض الصالحین را خوانده‌ام و در آنها چیزی که صحت این دعا را تایید کند، ندیده‌ام. از شما خواهش دارم که صحت این دعا و حکم التزام و مداومت بر آن را بیان نمایید.
جواب:
در سنت رسول اللهﷺ هیچ اصل و ریشه‌ای برای این دعاها وجود ندارد و این دعاها صحیح نیستند و جایز نیست کسی خود را به آنها ملتزم نموده و آن را به عنوان عبادت، انجام دهد؛ چون این دعاها بدعت است و رسول اللهﷺ فرموده: «هر بدعتی، گمراهی است».[۱] اما آنچه از حال سائل فهمیدم این است که زیاد مطالعه دارد و به خصوص کتاب‌های اذکار و اوراد را می‌خواند. باید او را نصیحت کنم که بسیار مواظب باشد؛ چون در زمینه‌ی اذکار و دعاهای بدعتی، کتاب‌های زیادی نوشته شده که متاسفانه این کتاب‌ها در بین مسلمانان رواج دارد و چه بسا رواج این گونه کتاب‌ها از کتاب‌هایی که دعاها و اذکار صحیح را گردآوری کرده‌اند، بیشتر باشد.
بنده این شخص و دیگر مسلمانان را نصیحت می‌کنم که در چنین مسائلی حتما مطمئن شوند چیزی که می‌خوانند، صحیح است تا خدای نکرده بر اساس جهل و گمراهی و بدعت، الله را عبادت نکنند. کتاب‌های صحیحی نوشته شده که مولفین آنها قابل اعتماد در علم و امانت و دینشان هستند و کتاب‌هایشان ما را از دیگر کتاب‌هایی که اذکار و ادعیه‌ی بدعی را گرد آورده‌اند، بی نیاز می‌کند. واجب است به این کتاب‌ها مراجعه کرد و کتاب‌های دیگری مثل کتابی که به آن اشاره شد و شامل اذکار و دعاهای بدعی است را دور انداخت. مسلمانان برای اینکه بدعت‌ها و گمراهی در میانشان منتشر نشود، حتما باید این مساله را رعایت کنند.
از الله سبحانه و تعالی خواهانم که ما و برادرانمان را به آنچه که صلاح دین و دنیایمان در آن است، هدایت فرماید که او جواد و کریم است.
***
[۱] مسند احمد: (ج۴، ص۱۲۶). سنن ابوداود: کتاب السنة، باب لزوم السنة، حدیث شماره (۴۶۰۷). سنن ترمذی: کتاب العلم عن رسول اللهﷺ، باب ما جاء فی الأخذ بالسنة، حدیث شماره (۲۶۷۶). سنن ابن ماجه: کتاب المقدمة، باب اجتناب البدع و الجدل، حدیث شماره (۴۲)، از عرباض بن ساریه رضی الله عنه با این لفظ: «كُلَّ بِدْعَةٍ ضَلَالَةٌ».
