۱۹۹- الْحَادي عشَر: عنْ أَبِي سَعيد الْخُدريِّ رضي الله عنه عَنِ النَّبيِّ صلی الله علیه و آله و سلم قال: «أَفْضَلُ الْجِهَادِ كَلِمَةُ عَدْلٍ عندَ سلْطَانٍ جائِرٍ». [ابوداود و ترمذی، این حدیث را روایت کرده‌اند و ترمذی، آن را حسن دانسته است.]([۱])
ترجمه: ابوسعید خدری رضي الله عنه می‌گوید: پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: «برترین جهاد، سخن حقّی‌ست که نزد پادشاهی ستم‌کار گفته می‌شود».
شرح
مؤلف رحمه الله، از ابوسعید خدری رضي الله عنه نقل کرده که پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم فرموده است: «برترین جهاد، سخن حقّی‌ست که نزد پادشاهی ستم‌کار گفته شود».
مشاوران و هم‌نشینان شاهان، دو دسته‌اند: نیک و بد.
مشاوران بد، به میل و خواسته‌ی شاه نگاه می‌کند و آن را در نظرش نیک و زیبا جلوه می‌دهند؛ هرچه شاه بگوید، می‌گویند: درست است؛ چه خوب فرمودید! حال آن‌که ممکن است سخن شاه، ظالمانه و نادرست باشد. خلاصه این‌که با اهداف دنیوی و از روی دنیاطلبی نزد شاه، تملق و چاپلوسی می‌کنند.
اما مشاوران نیک شاه، کسانی هستند که رضایت الله و رسولش را در نظر می‌گیرند و حاکم را به سوی آن رهنمون می‌شوند. سخن باطل یا نادرستی که نزد پادشاهی ستم‌کار گفته می‌شود، ضدّ جهاد است؛ بدین‌سان که گوینده‌ی چنین سخنی، میل و رضایت شاه را مد نظر قرار می‌دهد و همان سخنی را می‌گوید که شاه، دوست دارد؛ ولی سخن حقی که نزد پادشاهی ستم‌کار گفته شود، برترین جهاد به‌شمار می رود. پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: «نزد پادشاهی ستم‌کار». زیرا گفتن سخن حق نزد پادشاه یا فرمانروای عادل، نه دشوار است و نه هزینه‌ای دارد؛ اما پادشاه ستم‌کار، ممکن است گوینده‌ی سخن حق را بیازارد و حتی شکنجه‌اش کند! لذا این مسأله، چهار حالت دارد:
- گفتن سخن حق نزد پادشاه یا فرمانروای عادل؛ و این، آسان است.
- گفتن سخن نادرست یا باطل نزد پادشاه و فرمانروای عادل؛ این، کارِ بسیار زشتی‌ست و شاید فرمانروای عادل را بفریبد.
- گفتن سخن حق نزد پادشاه ستم‌کار؛ و این، برترین جهاد است.
- گفتن سخن باطل در نزد پادشاه ستم‌کار؛ این، بدترین حالت ممکن است.
از الله متعال درخواست می‌کنم که ما را جزو بندگان حق‌گویی بگرداند که به خود و دیگران، راست می‌گویند.
([۱]) صحیح الجامع، ش: ۱۱۰۰؛ صحیح ابن ماجه، ش: ۳۲۴۰؛ و السلسلة الصحيحة، ش: ۴۹۱ از آلبانی رحمه الله.
