۷۲۶- وعنها قالت: كانَتْ يَدُ رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم اليُمْنى لِطُهُورِهِ وطَعَامِه، وكَانَتْ اليُسْرَى لِخَلائِهِ وَمَا كَانَ منْ أَذىً. [حديث صحيحی‌ست که ابوداود و جز او، با اِسناد صحیح روایت کرده‌اند.]([۱])

ترجمه: عایشه رضي الله عنها می‌گوید: دستِ راستِ رسول‌الله صلی الله علیه و آله و سلم برای وضو گرفتن و غذا خوردن بود و دستِ چپش برای ا‌ستنجا و دفع آلودگی‌.

شرح

مؤلف رحمه الله در این باب، روایتی بدین مضمون ذکر کرده است که عایشه رضي الله عنها می‌گوید: «پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم در همه‎ی کارهایش، شروع کردن از سمت راست را می‌‌پسندید: در وضو گرفتن، شانه کردن موها و پوشیدن کفش».  یعنی وقتی می‌خواست وضو بگیرد، از سمت راست شروع می‌کرد؛ ابتدا دست راستش را می‌شست و سپس دست چپش را؛ هم‌چنین پای راستش را پیش از پای چپش می‌شست. گفتنی‎ست: دو گوش، یک عضو محسوب می‌شوند که در سر قرار دارند و مسحِ هر دو هم‌زمان انجام می‌گردد؛ مگر این‌که کسی نتواند هر دو را هم‌زمان مسح کند. لذا در حالتِ ضرورت، ابتدا گوش راستش را مسح نماید.

پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم مرتب نمودن موهایش، یعنی روغن زدن و شانه کردن آن‌ها را نیز از سمت راست شروع می‌نمود؛ وی مانند سایر مردم، موهایش را فقط در حج و عمره می‌تراشید و هر از چندگاهی موهایش را کوتاه می‌کرد و گاه بلند می‌نمود تا به شانه‌هایش می‌رسید و گاه موهایش را از مقابلِ نرمه‌ی گوش، می‌زد. اما در همه حال به بهداشت و نظافت موهایش اهمیت می‌داد.

پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم هم‌چنین هنگامِ پوشیدنِ کفش، ابتدا از سمت راست شروع می‌کرد و سپس پای چپش را داخل کفش قرار می‌داد. اما هنگامِ درآوردن کفش، ابتدا پای چپش را درمی‌آورد و سپس پای راستش را. در پوشیدنِ لباس نیز به همین‌گونه عمل می‌کرد؛ یعنی ابتدا دستِ راستش را وارد آستین می‌نمود و سپس دست چپش را؛ اما هنگام درآوردن لباس از سمت چپ شروع می‌کرد. و در پوشیدنِ شلوار نیز ترتیب راست و چپ را رعایت می‌فرمود.

در حدیث دوم، عایشه رضي الله عنها به بیانِ مواردی پرداخته است که رسول‌الله صلی الله علیه و آله و سلم با دستِ راستش انجام می‌داد و نیز کارهایی که برای انجام آن‌ها از دستِ چپش استفاده می‌کرد. عایشه رضي الله عنها در این حدیث یادآور شده است که دستِ رسول‌الله صلی الله علیه و آله و سلم برای وضو گرفتن و غذا خوردن بود و دستِ چپش برای ‌استنجا و دفع آلودگی‌؛ مثلِ استنشاق (تمیز کردن بینی با آب) و مانندِ آن. یعنی در هر کاری که برای دفع آلودگی بود، از دستِ چپش استفاده می‌کرد و در سایر کارها دستِ راستش را به‌کار می‌گرفت. زیرا همان‌گونه که پیش‌تر ذکر شد، دستِ راست از دست چپ، برتر است.

([۱]) صحیح أبی داود، آلبانی رحمه الله، ش: ۲۶.